Bezpieczeństwo automatyzacji w przemyśle

Automatyzacja produkcji to w dzisiejszych czasach bardzo silny trend w firmach produkcyjnych. Tworzone stanowiska posiadają szereg zalet. Zapewniają dużą powtarzalność procesu produkcyjnego, produkcja zautomatyzowana pozwala na lepszą kontrolę jakości, a przede wszystkim w czasie rosnących kosztów pracy pozwala na oszczędności związane z wysoką wydajnością niezależnie od człowieka.

Biorąc pod uwagę niski poziom bezrobocia w Polsce należy się spodziewać coraz większych braków kadrowych w firmach produkcyjnych i zastępowanie możliwie dużo powtarzalnej ludzkiej pracy – automatyką. Oczywiście trzeba pamiętać o tym, że maszyna zautomatyzowana to także wiele nowych zagrożeń z tym związanych.

Aby zapewnić bezpieczeństwo projektowanej maszynie projektant już na etapie projektu powinien przeprowadzić analizę ryzyka. Ocena ryzyka jest to szereg działań powodujących w usystematyzowany sposób na analizę i ewaluację ryzyka związanego z użytkowaniem urządzenia. Na taką analizę składają się różne działania m.in.: określenie ograniczeń dotyczących działania maszyny, jej przeznaczenie, a także rozpatrzenie użytkowania niezgodnego z przeznaczeniem. Następnie należy zidentyfikować zagrożenia i związane z nimi sytuacje zagrożenia.

Po ich zidentyfikowaniu następuje oszacowanie ryzyka dla każdego zagrożenia oraz związanych z nimi sytuacjami. Wartość takiego ryzyka jest iloczynem prawdopodobieństwa jego wystąpienia, znaczenia zagrożenia dla bezpieczeństwa oraz wykrywalność ryzyka. Oszacowane w ten sposób ryzyko na etapie projektowania daje możliwość  reakcji i redukcji tego ryzyka do postaci szczątkowej, dla które będzie wystarczające zapewnienie środków ochrony w postaci instrukcji czy piktogramu czy też odpowiedniego przeszkolenia personelu.

Środki ochrony stosowane podczas projektowania urządzenia to przede wszystkim stosowanie rozwiązań bezpiecznych samych w sobie. Jeśli nie jest to w pełni możliwe należy stosować środki uzupełniające. Bardzo ważnymi są także informacje przekazane jako wkład użytkownika przekazane projektantowi. Środkami ochrony stosowanymi przez użytkownika mogą być procedury bezpiecznej pracy, odpowiedni nadzór, system zezwoleń, stosowanie środków ochrony indywidualne itd.

Maszyna, która spełnia wymagania bezpieczeństwa może być dopuszczona do obrotu w Unii Europejskiej ze znakiem CE, a projektowanie maszyn przemysłowych najlepiej jest zlecać wykwalifikowanym firmom.