Fantastyka Niusy - 2010 luty

BLISKIE SPOTKANIA Z CIEMNĄ MATERIĄ?
Nie widzimy jej, a przez nasze przyrządy pomiarowe przenika ona niczym duch.
Może nawet w ogóle jej nie ma? Ale – jak wtedy wyjaśnić siłę grawitacji spajającą
nazbyt szybko obracające się (w stosunku do obliczeń astrofizyków) galaktyki? I owej
brakującej materii powinno być we Wszechświecie sześć razy więcej, niż tej złożonej
z protonów, neutronów i elektronów! W Soudan (stan Minnesota), w uniwersyteckim
laboratorium usytuowanym w starej kopalni i odizolowanym od czynników zewnętrznych
(ziemia, skały, ołów), odnotowano w detektorach dwa subatomowe zderzenia
z czymś, co mogło być zabłąkanymi cząsteczkami zwykłej materii, które jakoś
przedarły się przez wszystkie osłony – lub było cząsteczkami ciemnej materii, którą po
raz pierwszy wyraźnie przyłapano na interakcji z materią zwykłą. Druga z tych
możliwości jest prawdopodobna na 75%. Szykuje się Nobel?
jpp

NA PLUTONIE JAK W KALEJDOSKOPIE
Orbitalny teleskop Hubble’a wykrył, że powierzchnia
jednego z najbardziej odległych od Słońca ciał Układu
Słonecznego zmienia kolor, a znajdujące się na powierzchni
pola azotowego lodu zmieniają kształt. Zdjęcia wykazały,
że powierzchnia Plutona jest obecnie o ok. 20-30
proc. bardziej czerwona niż w ciągu poprzednich dziesięcioleci.
Na zdjęciach widać też, że pola lodowe złożone
z zestalonego azotu w jednych rejonach zanikają, a w innych
rozszerzają się – przy czym na półkuli północnej stają
się one jaśniejsze, zaś na południowej ciemniejsze. W latach
1954-2000 Pluton, fotografowany z Ziemi, nie zmieniał koloru. Potem jednak
zaczęły następować zmiany, które ustabilizowały się ok. 2002 r. Prawdopodobnie
można podać przyczynę części tych zmian: jest tam dużo metanu, który zawiera
atomy węgla i wodoru; wodór jest uwalniany przez strumienie zjonizowanych cząstek
wysyłanych przez Słońce, tzw. wiatr słoneczny; pozostaje węgiel, który nadaje
otoczeniu czerwonawo-czarny kolor (czemu jednak te zjawiska następują tak
szybko?). Naukowcy nijak jednak nie potrafią wyjaśnić równie zaskakujących zmian
gęstości i obszaru pól azotowego lodu.
jpp

BARWNĄ PLAMĘ ZASTĄPI PSEUDO-BRYŁA?
Treściowo Avatar nie dorównał raczej pierwszym
Terminatorom. Ale techniczna rewolucyjność tego filmu
może nie być przesadzona. Krążą coraz powszechniejsze
słuchy o planach realizacji w 3D kontynuacji starych
i nowych hitów filmowych (np. trzeci Pogromcy duchów
i Gremliny, siódmy Harry Potter), o konwersji do trzech
wymiarów dawniejszych animacji (czego już dokonano
przy pierwszym Toy Story), o upowszechnieniu trójwymiarowej
telewizji cyfrowej (eksperymentalna relacja
piłkarska w Wielkiej Brytanii).
jpp

PERSCY NASTĘPCY ŁAJKI
Iran przeprowadził udaną próbę wystrzelenia
rakiety kosmicznej rodzimej produkcji Kawoszgar-3 –
poinformował kanał arabskojęzycznej telewizji
irańskiej Al-Alam. Rakieta była wyposażona w specjalną
„kapsułę eksperymentalną” z żywymi zwierzętami.
Telewizja pokazała zdjęcia z wnętrza kapsuły,
w której znajdowały się m.in. szczur, żółwie i dżdżownice.
Zapewniono, że obrazy zostały wysłane z kosmosu.
Pokazano także oddzielenie się kapsuły od
rakiety. Rakieta ta umożliwia wynoszenie na orbitę
satelitów. Było to pierwsze wystrzelenie na orbitę żywych organizmów przez Iran.
Poprzednia próba rakiety Kawoszgar odbyła się w listopadzie 2008 r. Telewizja ogłosiła
jednocześnie uruchomienie trzech nowych projektów budowy satelitów telekomunikacyjnych
(w lutym 2009 r. Iran umieścił na orbicie swego pierwszego satelitę
o nazwie Omid).
wg: www.wp.pl

2011: ODYSEJA KRYZYSOWA
Prezydent USA liczy na to, że Kongres zatwierdzi redukcję lub
anulowanie ponad stu programów federalnych, w tym projektu
Constellation – dotyczącego wznowienia przez NASA załogowych lotów na
Księżyc. W związku z tym NASA przyznała pięciu prywatnym firmom 50
mln dolarów na opracowanie projektów statków zdolnych do wynoszenia
w kosmos astronautów.
jpp

SŁONECZNE PRZEBUDZENIE
Trwający około trzech lat bezprecedensowy okres niezwykle małej aktywności
Słońca zakończył się. Jak poinformował wiodący brytyjski ośrodek astrofizyczny –
Laboratorium Rutheford Appleton – właśnie otrzymano dane o pojawieniu się na
Słońcu licznych plam. W połowie 2007 roku nasza macierzysta gwiazda zakończyła
okres zwiększonej aktywności, której towarzyszyły potężne i częste zaburzenia pól
magnetycznych, a także gigantyczne wytryski rozżarzonej plazmy w otwartą
przestrzeń kosmiczną; następnie w latach 2008-2009 Słońce wykazywało niezwykłą
bierność: w okresie tym zarejestrowano 250 dni, w których nie dostrzeżono na nim
plam (czegoś takiego nie notowano od 1913 roku). Jednakże w początkach lutego
uzyskano z satelitów dane o wznowieniu słonecznej aktywności. Teraz wszystko
wskazuje na to, że rozpoczął się nowy cykl aktywności słonecznej, której szczyt
przypadnie na rok 2012 – twierdzi prof. Richard Harrison.
wg: www.wp.pl
SFINKS 2010
Ruszyło głosowanie na tegoroczną edycję Nagrody SFINKS, do
której kandydują utwory sygnowane ubiegłoroczną datą wydania. Można
oddawać głos w pięciu kategoriach (w jednej lub we wszystkich) na od 1
do 3 utworów; czyli – można w sumie wybrać od 1 do 15 utworów
(wszystkie głosy są równoważne). Zakończenie głosowania nastąpi 31
maja o północy; a wręczenie nagród – 11 czerwca, w trakcie 17.
Międzynarodowego Festiwalu Fantastyki na zamku krzyżackim w Nidzicy.
Głosować można stronie sfinks.solarisnet.pl.
wg: www.gildia.pl

KOSMICZNE PRELUDIUM
Na rozpoczynający się Międzynarodowy Rok Chopinowski
i z okazji 200-lecia urodzin kompozytora – kopię rękopisu Preludium
A-dur op. 28 nr 7 i płytę ze koncertem utworów Fryderyka Chopina
w wykonaniu Karola Radziwonowicza i Orkiestry Sinfonia Viva zabrał
podczas lutowej misji wahadłowca Endeavour kapitan George
Zamka (notabene Amerykanin polskiego pochodzenia). W maju tego
roku, podczas wizyty astronautów w Polsce, przedmioty te zostaną
przekazane Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
jpp

A MIAŁA SKOŃCZYĆ DWA LATA TEMU
NASA po raz kolejny przedłużyła czas trwania misji Cassini – teraz aż do 2017 r.;
sonda będzie więc badać Saturna i jego księżyce przez (w sumie) okrągłe dwie dekady.
jpp

CZYśBY BYŁA SZANSA OCALENIA DRUGIEJ TRYLOGII?
William Wisher, który wspomagał Jamesa Camerona podczas prac nad
pierwszymi, klasycznymi już częściami Terminatora, ponownie chce zająć się tym
tematem. Wisher zamierza napisać scenariusz kolejnych części postapokaliptycznej
historii. Twórca przygotował 24-stronicowy szkic T-5 oraz cztery strony głównej
koncepcji T-6. W projektach wykorzystano wszystkie wątki z dotychczasowych filmów.
Wisher chce jednak przede wszystkim powrócić do podróży w czasie (które były
kluczowe w produkcjach Camerona) i tym samym doprowadzić do powtórnego
spotkania Sary Connor i Kyle’a Reese’a. Co więcej – w planach jest także rola dla
Arnolda Schwarzeneggera, która ma być równie zaskakująca, jak grana przezeń postać
w T-2. Nie wiadomo jednak, czy nowy właściciel praw do serii, fundusz Pacificor,
zaakceptuje pomysły Wishera.
wg: www.wp.pl

NISKOBUDśETOWY PREQUEL NIEOFICJALNY
31-letnia aktorka Kate Madison przeznaczyła życiowe
oszczędności na realizację niezależnego filmu Born of Hope,
którego bohaterami są rodzice Aragorna: Arathorn i Gilraen.
Wykorzystała kilka informacji z Tolkienowskich przypisów, ale
spajającą całość fabułę trzeba było wymyślić; sama wyreżyserowała
ten film oraz w nim zagrała. Średniometrażowy obraz stał
się już hitem portalu YouTube.
jpp

11 DEKAD SURREALISTY UCZCZONO W GDAŃSKU
Z okazji 110-lecia urodzin Luisa Buñuela – klub studencki śak zorganizował
w lutym przegląd wybranych dzieł tego mistrza filmowego surrealizmu.
jpp

NA JESZCZE JEDEN TEGOROCZNY JUBILEUSZ
Z okazji okrągłej rocznicy bitwy pod Grunwaldem pojawi się, obok m.in. pokłosia
różnych konkursów komiksowych, historyczna gra karciana Grunwald – Walka
600-lecia. Nie można jej będzie nigdzie kupić, a jedynie otrzymać – czyli: gratka dla
kolekcjonerów!
wg: www.gildia.pl

GWIEZDNE WOJNY W REDŁOWIE
Od 26 do 28 lutego, w Pomorskim Parku Technologicznym w Gdyni, miała
miejsce multimedialna wystawa zorganizowana przez zespół Interaktywnie ze Star
Wars. Było sporo atrakcji, zabaw i konkursów. Wystawę uświetnili swoją obecnością
Szturmowcy, Sithowie i Klony. Nie zabrakło również dwumetrowego Lorda Vadera
zbudowanego z klocków LEGO.
wg: www.gildia.pl

ZAGADKOWY OBIEKT P/2010 A2
Naukowcy zaobserwowali, za pośrednictwem teleskopu
Hubble’a, coś dziwnego w przestrzeni kosmicznej.
Na razie ustalili jedynie, iż nie jest to kometa; nie wiedzą
nawet, jakiego pochodzenia jest ów tajemniczy obiekt
(znajdujący się w odległości 144 mln km od Ziemi).
Przypomina on literę X ze strumienistymi smugami
w okolicy ramion. Najbardziej prawdopodobna wersja
zakłada, że jest to rezultat kolizji pomiędzy dwoma
asteroidami; jeśli tak rzeczywiście jest – byłaby to pierwsza taka obserwacja w historii.
wg.: www.onet.pl

POTWIERDZONO WIEKOWĄ TEORIĘ
Na transylwańskiej wyspie żyły przed
milionami lat karłowate dinozaury – informuje
serwis naukowy Discovery News. Już w 1895 r.
węgierski baron Franz Nopcsa wysunął
hipotezę, że zagadkowe skamieliny znalezione
na wyspie Hateg w jego rodzinnej posiadłości
należały do karłowatych dinozaurów. Wtedy
jednak te rewelacje potraktowano z niedowierzaniem.
Najnowsze badania potwierdzają
teorię sprzed ponad stu lat. Najprawdopodobniej
dinozaury zaczęły podlegać procesowi zwanemu progenezą, który polega na
skróceniu okresu rozwojowego: karłowate dinozaury osiągały wiek rozrodczy
wcześniej, niż gdyby żyły na stałym lądzie; prawdopodobnie też żyły krócej (zjawisko
to często występuje na wyspach, gdzie zasoby pokarmowe są uszczuplone). Z badań
wynika, że przynajmniej cztery gatunki wyspiarskie były karłowate.
wg: www.onet.pl

BEZ TWARZY – POLSKI REMAKE POLITYCZNY?
Ruszyła kampania prezydencka. Jeden z kandydatów na kandydata zapowiedział,
że Polska zasługuje na reprezentanta o uśmiechu naszej mistrzyni olimpijskiej.
Ciekawe, co miał na myśli: czy (co całkiem nieprawdopodobne) chce jej odstąpić swe
miejsce na liście wyborczej – czy (co mieści się w kategoriach science fiction) planuje
zamienić się z nią na twarze?
jpp

PLAGIAT CZY HUCPA?
Spadkobiercy Adriana Jacobsa, autora innej książki o innym małym czarodzieju
(wydanej własnym sumptem w 1987 r.), zarzucili autorce Harry’ego Pottera i czary
ognia plagiat; chcą sądzić się o odszkodowanie sięgające miliarda (sic!) dolarów.
jpp

FILMOWE SANATORIUM
W lutym do kin sieci Multikino / Silver Screen weszło, odnowione cyfrowo,
Sanatorium pod Klepsydrą. Dołączyło w ten sposób do Popiołu i diamentu, Austerii
i Pociągu; w marcu wchodzi Matka Joanna od Aniołów.
jpp

SUPERMAN ZOSTAŁ MILIONEREM – ALE BRUCE WAYNE GO PRZEBIJA
Pierwszy komiks o Supermanie został sprzedany na amerykańskiej
aukcji za 1.000.000 dolarów. To była najwyższa cena
uzyskana za komiks. Przybysz z Kryptona pierwszy raz pojawił się
w czerwcu 1938 roku w wydawnictwie zatytułowanym „Action Comics
No. 1”. Rekordowa cena niedawno sprzedanego egzemplarza
spowodowana jest jego stanem – oszacowanym na 8 (w 10-
stopniowej skali). Szacuje się, że do dziś przetrwało około stu
egzemplarzy tego komiksu. Kilka dni później ten okrągły rekord
został pobity: egzemplarz pierwszego komiksu o przygodach
Batmana sprzedał się na aukcji za blisko 1,1 mln dolarów. 27. zeszyt
serii „Detective Comics”, w którym po raz pierwszy pojawia się postać
człowieka-nietoperza walczącego ze złoczyńcami, ukazał się w 1939 r.
Oba komisy w dniach swej premiery kosztowały nominalnie po 10
centów.
jpp

ROŚNIE KOMIKSOWY NARYBEK?
W zimowe ferie odbyły się dwa, niezależne od siebie, cykle
warsztatów komiksowych dla dzieci i młodzieży ze szkół
podstawowych, gimnazjalnych i średnich Małego Trójmiasta
Kaszubskiego (Wejherowo, Rumia, Reda). Organizatorami były:
Wejherowskie Centrum Kultury oraz Powiatowa i Miejska Biblioteka
Publiczna. Wszystkie osiem zajęć poprowadził Tomasz Mering;
pierwszego dnia w PiMBP – przy współudziale Jana Przechlewskiego.
red.

NA PEWNO NIE BYŁ KOBIETĄ!
W związku z niedawną 537 rocznicą urodzin Kopernika oraz jego planowanym
powtórnym pochówkiem – pojawiły się rozmaite wątpliwości odnośnie przeprowadzonych
badań DNA. Wynikałoby z nich bowiem, iż twórca teorii heliocentrycznej
był jasnowłosy i jasnooki. Kto się więc pomylił: współcześni naukowcy czy dawni
artyści? Swoją drogą – nazistowscy antropolodzy i historycy byliby pewnie zachwyceni
wizerunkiem Kopernika jako błękitnookiego blondyna...
jpp

CENTRUM NANOTECHNOLOGII POWSTAJE W GDAŃSKU
To największa w najbliższych latach inwestycja Politechniki Gdańskiej, dzięki
której będzie można badać zjawiska wielkości jednej miliardowej metra. Całkowity
koszt budowy i wyposażenia nowego gmachu to prawie 65 mln zł; 85% tek kwoty
pokryje Unia Europejska, resztę – budżet państwa. Najdroższy przyrząd, którego
zakup jest planowany w ramach projektu, kosztuje prawie 3 mln zł: to specjalistyczny
mikroskop tunelowy (dzięki niemu można obserwować atomy, manipulować nimi).