O polskiej fantastyce naukowej lat 1987-2007

Lata 1987-2007 to w polskiej fantastyce naukowej czas burzliwych przemian gatunku. Okres ten można podzielić na trzy etapy, zapoczątkowywane datami: 1987 (kres social fiction, a zarazem początek poszukiwań nowego języka do wyartykułowania problematyki społecznej, co stało się istotne zwłaszcza po roku 1989 usankcjonowanej wówczas gospodarki wolnorynkowej, niosącej nowe wyzwania); 1989 (początek nasilonej aktywności wydawnictw promujących zachodnią, głównie anglojęzyczną, fantastykę, w obliczu której usiłowali odnaleźć się rodzimi twórcy science fiction) oraz 2001 (początek boomu na polską fantastykę, związanego z powstaniem promującego ją pisma „Science Fiction” i wydawnictw ukierunkowanych na prezentację rodzimych twórców).

Jednocześnie, pod wpływem zachodzących przemian społeczno-politycznych, które zaważyły na obliczu całej literatury, stopniowo zmieniała się poetyka i tematyka twórczości fantastycznonaukowej, coraz częściej pozostającej pod wpływem modnej po sukcesie „sagi o wiedźminie Geralcie” Andrzeja Sapkowskiego fantasy oraz przeżywającej renesans, dzięki licznym przekładom, literatury grozy.

Najwyraźniej ową zmianę można dostrzec podczas lektury fantastyki podejmującej istotne problemy społeczne. Język ezopowy (aluzyjny) zastąpiony został w niej jawnymi oskarżeniami pod adresem elit rządzących. Zarazem jej autorzy zaczęli podejmować kwestie uwikłania jednostki w konsumpcjonizm znamienny dla rodzącej się gospodarki wolnorynkowej, ukazując człowieka bezradnego w obliczu pokus hipermarketu, manipulowanego przez media oraz nowych mediów (głównie Internetu).


Adam Mazurkiewicz
Informator Gdańskiego Klubu Fantastyki