Gwiezdne wrota (ang. Stargate) to zastrzeżona nazwa, której właścicielem jest wytwórnia filmowa MGM. Obejmuje ona trzy filmy pełnometrażowe (Gwiezdne wrota, Stargate: The Ark of Truth, Stargate: Continuum), trzy seriale telewizyjne (Gwiezdne wrota, Stargate Atlantis i Stargate Universe), serial animowany (Stargate: Infinity), liczne książki, komiksy i gry komputerowe.
Cały pomysł opiera się na starożytnym urządzeniu obcych służącemu do natychmiastowego transportu (teleportacji) na wielkie odległości (nawet do innych galaktyk). Gwiezdne wrota wykonane są z obcego minerału (naquadah) i przypominają kształtem pierścień. Do ich obsługi potrzebne jest DHD (ang. Dial-Home Device – urządzenie do dzwonienia do domu).
Gwiezdne wrota są ściśle tajnym programem wojskowym, prowadzonym przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych. Większość wątków rozgrywa się w czasach obecnych. Początkowo jedynym wrogiem są Goa'uldowie, którzy udając bogów oraz dzięki technologii zniewolili mieszkańców starożytnego Egiptu, stworzyli ich kulturę i religię, a używając Wrót transportowali niewolników do pracy na inne planety. Obcy musieli opuścić Ziemię po udanym powstaniu, a wrota zostały zakopane i zapomniane, aż do odkrycia ich w 1928 roku.
Film
Film Gwiezdne wrota powstał w 1994 roku. Scenariusz został napisany przez Deana Devlina, a film wyreżyserowany przez Rolanda Emmericha. Początkowo zakładano, że rozpocznie on trylogię filmów, jednak Emmerich zajął się reżyserią kolejnych filmów (Dzień Niepodległości, Godzilla) i pomysł zarzucono, a dzieło w postaci seriali telewizyjnych dokończyli inni. Nie spodobało się to Emmerichowi i Devlinowi, którzy zarzucili autorom Gwiezdnych wrót, iż odbiegli od pierwowzoru. Fani podzielili się: część uznaje film i odrzuca seriale, inni wręcz przeciwnie: zgadzają się z serialami.
Wyprodukowanie filmu kosztowało ok. 55 000 000 dolarów. Przychody uzyskane ze sprzedaży biletów wyniosły 196 600 000 dolarów, z czego 16 600 000 dolarów uzyskano w premierowy weekend. Wrażenia po obejrzeniu filmu były różne. Część krytyków była rozczarowana fabułą pełną akcji i efektów specjalnych oraz powolnym początkiem i słabym zakończeniem. Inni krytycy byli zachwyceni odejściem od standardowego podejścia do science fiction i ciekawą fabułą. Emmerich i Devlin zostali pozwani do sądu o plagiat, ale sprawa zakończyła się polubownie. Film zdobył Nagrodę Saturna za Najlepszy Film Science Fiction, a David Arnold Nagrodę Broadcast Music Incorporated za muzykę do filmu.
Uwaga: poniżej znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Dr Daniel Jackson (James Spader), to znakomity, choć roztargniony archeolog. Za swoje teorie o czasie powstania egipskich piramid oraz ich przeznaczeniu (jako lądowiska dla statków obcych) zostaje zdyskredytowany w akademickim światku. Z pomocą przychodzi mu Catherine Langford (Viveca Lindfors), która zatrudnia dra Jacksona do rozszyfrowania symboli z kamiennej pokrywy artefaktu (Gwiezdnych wrót) odkrytym w Gizie w 1928 roku. Daniel odkrywa, że owe symbole nie są słowami do przetłumaczenia, lecz obrazkami reprezentującymi poszczególne gwiazdozbiory. Sześć z nich odpowiednio wybranych wyznaczy punkt docelowy. Siódmy symbol jest punktem wyjścia, potrzebnym do wyznaczenia kursu. W ten sposób Daniel Jackson odkrywa tajemnicę podróżowania przez wrota.
Pułkownik Sił Powietrznych USA Jack O'Neill (Kurt Russell) prowadzi wraz z doktorem Jacksonem ekspedycję na planetę Abydos. W filmie istnieje tylko dwoje Wrót, łączących Ziemię z Abydos. Celem misji jest sprawdzenie czy Ziemi grozi zagrożenie ze strony Abydos, a jeśli tak to zniszczenie Wrót na Abydos za pomocą bomby atomowej. W serialu Stargate SG-1 wyjaśniono jednak, że istnieje cała, galaktyczna sieć Wrót.
Na Abydos zespół wpada w konflikt z obcym, udającym egipskiego boga słońca Ra. Kontroluje on ogromne rzesze niewolników, którzy pracują w jego kopalniach. Zmusza ich do niewolniczej pracy, a strachem i terrorem wymusza posłuszeństwo. Niewolnicy są potomkami ludzi przetransportowanych ze starożytnego Egiptu na Abydos przez wrota, aby wydobywać w tutejszych kopalniach minerał naquadah, który jest podstawą technologii Ra. Ekipa O'Neilla zaprzyjaźnia się z mieszkańcami Abydos, a Daniel zakochuje się w Shau'ri, która najpierw zostaje jego żoną, jako wyraz szacunku tubylców. Ziemianie tłumaczą mieszkańcom Abydos oszustwo Ra i wzbudzają powstanie przeciwko niemu.
Gdy część zespołu wpada w ręce Ra, O'Neill decyduje się odpalić bombę. Jednak głowicę wcześniej ukradł Ra i wzbogacił ją o minerał, z którego zbudowane są wrota, zwiększając jej moc 100-krotnie, z zamiarem przesłania jej na Ziemię. O'Neill odzyskuje bombę, ale nie mogąc jej rozbroić, wpada z Danielem na pomysł przesłania jej na statek Ra, który odleciał z Abydos. Głowica wybucha zabijając Ra i niszcząc jego statek. Ludzie na Abydos zostali wyzwoleni.
Zespół O'Neilla wraca na Ziemię, ale Daniel Jackson postanawia zostać na Abydos, by żyć ze swoją żoną.