Wpływ hałasu na zdrowie człowieka - v2

Aby scharakteryzować pojęcie dźwięku musimy skorzystać z definicji fizyczno-muzycznej:

DŹWIĘK -to rodzaj zakłóceń falowych-akustycznych lub sprężystych, które krążą w ośrodku materialnym, z możliwą prędkością bliską 330 m/s w powietrzu; dźwięki o częstotliwości z zakresu od 16 do 20 000 Hertzów są dla człowieka słyszalne i to właśnie one stanowią tworzywo muzyki; wyróżniamy dźwięki poniżej tego przedziału i nazywamy je infradźwiękami, powyżej są już ultradźwięki a jeszcze wyższa barierę stanowią hiperdźwięki; za źródło dźwięków uznawane są ciała drgające czyli membrany i struny, a także zawirowania powietrza.

HAŁAS- jest to rodzaj dźwięku niekorzystnego dla zdrowia i nieoczekiwanego; możemy podzielić hałas rozważając sposób w jaki powstaje (wibracyjny i turbulentny) lub patrząc na jego zmiany w czasie (stacjonarny, niestacjonarny, impulsowy i udarowy). Poza takimi rodzajami, możemy wymienić jeszcze hałasy ciągłe charakteryzujące się niewielkimi różnicami w natężeniu i częstotliwości czasowej i do nich zaliczamy szmer i szum, zaś do hałasów impulsowych huk i trzask. Aby określić jak bardzo dany hałas jest szkodliwy musimy zwrócić uwagę na takie parametry jak natężenie, widmo częstotliwości, swoistość przemian w danym czasie, ilości składowych niesłyszalnych oraz jak długo trwają. Jeśli chcemy określić nasze wrażenia dotyczące uciążliwości hałasu możemy posłużyć się terminem hałaśliwości wyrażanej w Noysach, której wyniki są przedstawiane w postaci krzywych. Tak samo możliwe jest określenie natężenia dźwięków (hałasu także)

za pomocą głośności, której pomiar dla hałasu jest tożsamy z poziomem hałaśliwości. Liczba N-ów (N liczba) określa jak bardzo dany hałas jest szkodliwy i dokuczliwy.

Jeśli chcielibyśmy podzielić hałas uwzględniając rodzaj źródła, z którego się on wydobywa, to wymienimy ten występujący w miejscu pracy i w pobliżu danego przedsiębiorstwa tzw. hałas przemysłowy, towarzyszący nam na drodze, w pociągu i na lotnisku czyli tzw. hałas komunikacyjny oraz ten zwykły, miejski potocznie zwany osiedlowym. Wiadomym jest ,ze hałas przynosi szkodliwe działanie objawiające się zaburzeniami takich czynności jak wypoczynek, praca umysłowa i porozumiewanie się z ludźmi. Dodatkowo jego warunki akustyczne sprawiają, że czujemy się nie komfortowo i odczuwamy zmęczenie. Co więcej hałas działa negatywnie na nasz słuch, układ nerwowy i krążenia, a nawet na wewnętrzną cześć organizmu. Trzeba zaznaczyć ,ze skutki działania hałasu są zależne od poziomu natężenia dźwięku, gdyż zarówno ten z przedziału od 45-70 decybeli , jak i ten powyżej 80 decybeli i 90 decybeli jest szkodliwy, ale ich działania są odmienne.

Przykładowo, hałas z pierwszego zakresu obniża czułość wzroku, źle wpływa na sen i wypoczynek, przynosi bóle i zawroty głowy, sprawia, że czujemy się znużeni, przy dodatkowym niepokoju i zdenerwowaniu. Natężenie powyżej 80 decybeli jest przyczyną uszkodzeń niektórych narządów, głównie słuchu, co uzewnętrznia się gorszym słyszeniem, a nawet krótkotrwałą głuchotą. Najbardziej nieprzyjemny i zarazem najniebezpieczniejszy dla ludzi jest hałas nieoczekiwany, chwilowy i o natężeniu większym niż

90 decybeli, a także ten o wąskim paśmie i wysokiej częstotliwości (powyżej 400 Hertzów) czyli znany nam dobrze pisk lub syk.

To w jaki sposób człowiek zareaguje na hałas, zarówno biologicznie jak i psychicznie, jest związane z wiekiem, płcią i sytuacją emocjonalną w danym czasie. Należy nam wiedzieć, że są dziedziny takie jak akustyka techniczna, budownicza i urbanistyczna oraz aeroakustyka, które szukają sposobu na eliminowanie niepożądanych dźwięków.

OCHRONA PRZED HAŁASEM- jest to działanie polegające na zmniejszeniu, zapobieganiu rozchodzenia się i niedopuszczenia do "strefy" ludzi, energii akustycznej pochodzącej ze źródła hałasu. Aby mu się przeciwstawić, trzeba wziąć pod uwagę pewne aspekty (zdrowotne, społeczne, ekonomiczne) towarzyszące jego występowaniu, tam gdzie żyje człowiek.

Tymże zagadnieniem zajmuje się akustyka środowiska człowieka, zarówno ta techniczna, urbanistyczna jak i budownicza.

Do podejmowanych "antydzwiękowych" kroków w zakładach pracy należą miedzy innymi przemyślne rozdzielanie stanowisk pracy, stosowanie pochłaniających dźwięk izolacji i chroniących przed nim kabin; stosowane są także ekrany, elastyczne podłoża, urządzenia "cicho" chodzące, zaś ochrona osobista obejmuje wkładki przeciwhałasowe, nauszniki i hełmy. Urbanistyczne zwalczanie hałasu, działające w wielu miastach polega na wyciszaniu miejsc skąd wydobywa się uciążliwy dźwięk, dobrych planach ulic i osiedli, skrawków zieleni, wałów ziemnych, wykopów i ekranów izolacyjnych, które zatrzymują hałas.

Z kolei plan ułożenia w zakładzie pokoi wrażliwych i niewrażliwych na hałas, elewacje rozpraszające dźwięk oraz bardzo szczelne, nieprzepuszczające "zewnętrznych brzmień" okna należą do rozwiązań architektonicznych. Z uciążliwym hałasem muszą poradzić sobie także zakłady gospodarcze, a w dodatku dźwięki, które one "produkują" nie mogą jakkolwiek źle działać na środowisko, a pomocą dla nich są metody techniczne, technologiczne i organizacyjne.

Istnieją takie miejsca, w których obowiązują pewne normy dotyczące hałasu i nazywamy je terenami chronionymi. W ich granicach wydzielono dodatkowo obszary ciszy tzw. strefy, gdzie absolutnie nie wolno hałasować lub dozwolone są tylko dźwięki o określonym natężeniu. W większości państw Europy, w tym i w Polsce, wydano przepisy, które określają o jakim poziomie głośności dźwięki są dopuszczalne na terenie chronionym (potrzebne jest określić dźwięk "A" za pomocą filtru korekcyjnego). Zazwyczaj przepisy te podaje się w stosunku do terenów mieszkalnych, a ich wartości są następujące:

40-60 decybeli - pora dzienna, 30-50 decybeli - pora nocna i 65- 85dB dla hałasu krótkotrwałego. Tereny zabudowane są niejednolite, są z domami jednorodzinnymi, wielorodzinnymi lub centra miast i od tego faktu, a także od ruchu ulicznego, zależą powyższe wartości. Tak to wygląda teoretycznie, ale wiadomym jest, że w rzeczywistości normy te są łamane czyli hałasy maja wyższe wartości niż powinny. Przykładowo w 75 % ulice Poznania, 65% Warszawy i ok. 50% ulic Gdańska ma poziom hałasu przekraczający dopuszczalne 70 decybeli.

Przyczyny należy szukać w małej sprawności pojazdów, złych drogach, dużym natężeniu ruchu, a także w braku obwodnic tranzytowych, wielopoziomowych skrzyżowań i monitoringu. Łączny poziom hałasu, wysyłanego przez źródła znajdujące się na danym terenie, definiujemy jako klimat akustyczny, a dany obszar można wtedy określić akustycznie na podstawie dozwolonej wartości tożsamego poziomu dźwięku i sporządzić do tego mapy akustyczne.

Aż 20 % powierzchni naszego kraju, a dokładniej ludzi tam mieszkających, jest narażonych na niekorzystny wpływ hałasu, którego natężenie jest większe od 60 decybeli. Jednak ten uciążliwy dźwięk szkodzi jeszcze większej liczbie Polaków, bo aż 33%, z których to część (25%) wywodzi się ze środowiska zewnętrznego, a 8% z zakładów pracy. Polska ma określone wartości poziomów dźwięków odpowiadających takiej samej liczbie A dla hałasu , który przechodzi do miejsc zamieszkałych przez ludzi albo tam często będących i wynoszą one 30 -50 decybeli w dzień i 30-40 decybeli w nocy. Hałas przenikający z jednego pomieszczenia do drugiego, pomaga w sporządzeniu kryteriów ustalających jak dana przegroda mieszkaniowa jest szczelna.

Urządzeniem służącym do pomiaru hałasu jest sonometr. W jego skład wchodzi mikrofon, gdzie energia akustyczna zamieniana jest na elektryczną, układ wzmacniający, filtr korekcyjny, wskaźnik wychyłowy lub cyfrowy i zasilacz. Specjalne przyrządy pomiarowe określają dźwięk usłyszany w terenie, a potem badany w laboratorium, jednak muszą posiadać zaświadczenie o legalizacji i być wycechowane przy użyciu kalibratora albo pistofonu. (Andrzej Kulig)

Przy użyciu metody tzw. liczb N, polegającej na porównywaniu widma akustycznego hałasu który mamy, z orientacyjnymi krzywymi obrazującymi czułość akustyczną ucha (w fonach) możemy ocenić hałas wzorcowo.

W świecie bardziej praktycznym, pomiary wykonuje się metodami łatwiejszymi w celu zbadania poziomu ciśnienia akustycznego wyrażanego w decybelach (decybeli). Na tej podstawie wyciągnięto wnioski, że hałas powyżej 85 decybeli jest niebezpieczny, a jego długotrwałe działanie może prowadzić nawet do głuchoty. Wyróżniamy jeszcze hałas o wartości niższej niż podany poziom ciśnienia akustycznego i nazywamy go uciążliwym. Ogólne normy o dopuszczalnym hałasie są następujące: 60 decybeli w dzień (50 decybeli w nocy)w centrum miast, 40 decybeli w parkach i 30 decybeli w uzdrowiskach. Dane te dotyczą dźwięku o klasycznym widmie akustycznym, zaś pamiętać należy, że wrażliwość na hałasy jest odmienna u różnych ludzi.


autor: Nagareth
źródło, za zgodą: www.bryk.pl