Wpływ hałasu oraz wibracji na organizm ludzki - szkodliwość hałasu

Hałasem nazywa się drgania akustyczne o dużej intensywności. Mogą być dla człowieka bardzo uciążliwe, szkodliwe, a nawet bolesne. Pełnią one istotną rolę, ponieważ dostarczają informacji dotyczących świata zewnętrznego. Hałas powstaje w wyniku nakładania się różnego rodzaju dźwięków ulegających zmieszaniu i pozbawionych ładu. Powstaje dźwięk, który w wyraźny sposób przeszkadza odbiorcy.

Z psychologicznego punktu widzenia hałas jest dźwiękiem bardzo nieprzyjemnym i niepożądanym, powoduje drażliwość oraz zmęczenie całego organizmu, a w szczególności słuchu. Ma także wpływ na zdrowie jak również na kondycję człowieka.

Hałas często może prowadzić do powstawania i rozwoju schorzeń o podłożu nerwicowym. Jego wpływ na organizm ludzki bywa różny lecz głównie dotyka układu nerwowego. Niestety jego skutki nie pojawiają się szybko, na ogół podlegają kumulacji i objawiają się po dłuższym czasie. Mogą nawet wywołać śmierć.

Hałas ujemnie wpływa na samopoczucie i psychikę człowieka, gdyż działa na układ nerwowy, przez co pogarsza jakość oraz wydajność pracy. Bardzo niekorzystnie wpływa na narząd słuchu, a także ośrodkowy układ nerwowy. Może spowodować wystąpienie ostrego albo przewlekłego urazu akustycznego, towarzyszą mu reakcje obronne organizmu typu: zmiana akcji serca, ciśnienia tętniczego krwi, rytmu oddychania, temperatury ciała itp.. Niektórzy lekarze rozróżniają tzw. "zespół pohałasowy", który objawia się bólami i zawrotami głowy, osłabieniem, podwyższoną pobudliwość nerwową, zaburzeniami snu, zwiększoną potliwością i uszkodzeniem słuchu. Może również wpływać na zaburzenie wzroku, obniżenie zrozumiałości mowy i rozpraszanie uwagi. Naukowcy udowodnili, iż nadmierny hałas przyczynia się do przedwczesnego starzenia się ludzi. Przeprowadzono badania, z których wynika, że życie 30 % ludzi mieszkających w dużych miastach jest krótsze o 8 - 10 lat w wyniku negatywnego wpływu hałasu.

Ze względu na szkodliwy wpływ na zdrowie, wprowadzony przedziały natężenia:

    * Hałasy o poziomie poniżej 35 decybeli, nie wpływają szkodliwie na zdrowie lecz mogą być bardzo denerwujące. Zalicza się tutaj: szumy wody, brzęk przekładanych narzędzi czy naczyń. Tego typu hałasy mogą przeszkadzać podczas pracy, która wymaga skupienia np. pisanie, projektowanie.
    * Hałasy o poziomie 35 - 70 decybeli, negatywnie działają na układ nerwowy. Prowadzą do zmęczenia, spadku wydajności pracy, obniżenia zrozumiałości mowy, utrudnionego zasypiania i wypoczynku.
    * Hałasy o poziomie 70 - 85 decybeli, trwają stale, mogą spowodować obniżenie wydajności pracy, bóle głowy, trwałe osłabienie słuchu.
    * Hałasy o poziomie 85 - 130 decybeli, są przyczyną licznych uszkodzeń słuchu, zaburzeń układu krążenia, układu nerwowego, zmysłu równowagi, a także uniemożliwiają zrozumienie mowy z odległości 0,5 metra.
    * Hałasy o poziomie 130 - 150 decybeli, wywołują drgania niektórych organów wewnętrznych ciała, przez to mogą spowodować trwałe schorzenia, a nawet ich całkowite zniszczenie. Ludzie, którzy pracują w tak wielkim hałasie najczęściej mają poważnie osłabiony lub uszkodzony słuch.
    * Hałasy o poziomie powyżej 150 decybeli, zaledwie po upływie 5 minut paraliżują funkcjonowanie organizmu, wywołują mdłości, zaburzenie równowagi, hamują wykonywanie skoordynowanych ruchów kończyn, prowadzą do zmiany proporcji składników we krwi, powodują powstawanie stanów lękowych i depresyjnych oraz inne przejawy chorób psychicznych. Z pośród ludzi, którzy pracują w takim hałasie np. przy silnikach odrzutowych, większość, bo aż 80% ma nieuleczalne choroby.

Naukowcy z uniwersytetu Harvarda przeprowadzili badania naukowe w Arktyce, jest to jedno z najbardziej cichych miejsc na świecie. Okazało się, iż część mieszkańców przed ukończeniem czterdziestego roku życia cierpi na głuchotę. Byli to mężczyźni - myśliwi. Badacze doszli do wniosku, że ludzie mieszkający w bardzo cichych okolicach nie posiadają mechanizmu obronnego słuchu, który mógłby ich chronić przed tzw. hałasami impulsowymi. W takich warunkach narząd słuchu nagle jest zaskakiwany silnym hałasem w postaci wystrzału, którego natężenie wynosi 130 - 140 decybeli. Wówczas niewyrobione mięśnie układu kosteczek słuchowych łatwo poddają się nagłym, gwałtownym drganiom.

Niekorzystny wpływ na ludzkie zdrowie mają także ultradźwięki. Mogą oddziaływać na organizm na trzy sposoby: chemiczny, mechaniczny i cieplny. W wyniku oddziaływania chemicznego i cieplnego pojawiają się niedomagania oraz zmiany w obrębie gruczołów dokrewnych. Zanotowano także przypadki groźnej choroby krwi, która wystąpiła u osób pracujących przy syrenie ultradźwiękowej służącej do oczyszczania powietrza atmosferycznego z pyłu. Długotrwały wpływ działania ultradźwięków na organizm może powodować wystąpienie wielu schorzeń np. niedomaganie układu krążenia, wrzody żołądka, wylewy w siatkówce, zmętnienie soczewki oraz płynu śródgałkowego lub też zwyrodnienia gruczołów wydzielniczych. U kobiet w ciąży mogą pojawić się zaburzenia rozwoju układu kostnego u płodu.

Narząd słuchu u płodu jest całkowicie ukształtowany i zaczyna funkcjonować już od 23 tygodnia ciąży. Już w łonie matki dziecko przejawia niepokój związany z nadmiernym hałasem. Po narodzeniu, im młodsze oraz mniejsze dziecko, tym większa bywa jego wrażliwość na dźwięki zbyt głośne.

WIBRACJE

Wibracjami nazywa się przenoszenie drgań mechanicznych ze stałego ciała na tkanki organizmu człowieka lub na całe ciało. Wibracje i wstrząsy to bodźce fizyczne, które przekazywane są w sposób bezpośredni z materiału drgającego, pomijając środowisko powietrzne. Dźwięk jaki towarzyszy wibracjom powstaje w wyniku przekazywania energii drgających cząstek materiału przez powietrze atmosferyczne do narządu słuchu. Dotknięcie struny instrumentu smyczkowego podczas gry może być przykładem działania wibracji. Energia drgań zostaje przekazana tkankom, przez co wywołuje drażnienie zakończeń nerwowych, które odbierają odkształcenia mechaniczne. Im te drgania są mocniejsze, tym uczucie ich odbioru jest silniejsze i mniej przyjemne.

Badania wykazały, iż drgania mechaniczne o bardzo niskich częstotliwościach mogą powodować wystąpienie rotacyjnych ruchów głowy. W wyniku tych ruchów dochodzi do zakłócenia układu równowagi i pojawienia się objawów charakterystycznych dla choroby lokomocyjnej. U kierowców, szczególnie zawodowych, często występują bóle mięśniowe w okolicy karku oraz potylicy głowy. Jest to związane z napięciem mięśni szyi jak również grzbietu, które mają za zadanie przeciwdziałanie nadmiernym ruchom głowy.

Ludzie żyjący w miastach narażeni są na działanie wibracji zarówno w miejscach pracy, ale także w środkach komunikacji miejskiej czy w mieszkaniu np. w czasie przejazdu dużych samochodów lub pociągów, które wzbudzają wibracje ścian i podłóg. Źródłami wibracji mogą być także sprzęty i urządzenia domowe, windy, kotłownie czy hydrofory.

Działanie wibracji na poziomie, który przekracza próg wrażliwości może spowodować nawet pojawienia się bólu. Wibracje najbardziej są odczuwalne przy częstotliwości do 35 Hz, a w szczególności z zakresu 20 Hz. Pojawia się wtedy rezonans narządowy oraz poważne podrażnienie błędnika. W konsekwencji dochodzi do upośledzenia funkcji wielu narządów np. obniżeniem ich sprawności czy pojawieniem się nieprawidłowych odruchów i bólu. Może wystąpić również upośledzenie mowy w wyniku rezonansowego drgania szczęki i słupa powietrza w obrębie jamy nosowo - gardłowej oraz zmian napięcia mięśni krtani. Zjawisko to wpływa także na rezonans narządów w klatce piersiowej. Duża intensywność drgań (z zakresu 1-4 Hz), może utrudniać oddychanie i powodować ból w okolicach serca.

Wibracje bardzo niekorzystnie wpływają na wzrok, przyczyniają się do pogorszenia jego ostrości, zwężenia pola widzenia oraz osłabienie rozróżniania barw. Dzieje się tak przy częstotliwościach z zakresu 20-40 Hz i 60-90 Hz.

Wibracje narządów w obrębie jamy brzusznej mogą powodować przykre następstwa, ponieważ organy te (np. żołądek, trzustka, wątroba, śledziona) są swobodnie zawieszone i przez to może dojść do znacznych przemieszczeń. Z kolei podrażnienie delikatnego narządu równowagi wywołuje objawy choroby morskiej, takie jak zawroty i bóle głowy, duszności, szum w uszach, ból żołądka i nudności.

Wibracji i ich skutków nie da się całkowicie uniknąć. Aby poprawić klimat akustyczny w naszych miastach i przez to chronić ludzi przed szkodliwymi wpływami wibracji należy sadzić więcej drzew, krzewów i gęste żywopłoty, które częściowo są w stanie wytłumić hałas i drgania wibracyjne. Przykładowo wysokie, siedmiometrowe topole posadzone w dwóch rzędach mogą wytłumić 20 decybeli, a do tego gęsty żywopłot kolejne 8-11 decybeli. Dla ograniczania źródeł drgań i wibracji można stosować indywidualne ochrony przeciwwibracyjne. Często bywają one jedynym możliwym środkiem profilaktycznym.

Do tego typu ochron należą:

    * Rękawice przeciwwibracyjne.
    * Pasy przeciwwibracyjne.
    * Poduszki, rękawy, klęczniki przeciwwibracyjne.
    * Obuwie przeciwwibracyjne.


autor: Joanna Zych
źródło, za zgodą: www.bryk.pl