medycyna sądowa - część 1

Medycyna sądowa jest nauką stosowaną, która łączy w sobie wiedzę biologiczno-lekarską z naukami prawnymi.
Służy ona pomocą przede wszystkim organom ścigania karnego i wymiaru sprawiedliwości.
W językach zachodniej Europy najczęściej używane jest określenie medycyna prawna (médicine légale), w słowiańskich najczęściej sądowa.

Zajmuje się ona:

Mechanizmem działania różnego rodzaju urazów na ustrój ludzki ( mechanicznych, termicznych, elektrycznych, chemicznych ), i innych czynników oraz wyjaśnianiem skutków tych urazów i okoliczności, w jakich mogły one powstać.
Zagadnieniem śmierci i zmianami występującymi w zwłokach po zgonie (tanatologia sądowo-lekarska) oraz ustalaniem przyczyny, rodzaju i czasu śmierci.
Badaniem osób żywych (pokrzywdzonych lub poszkodowanych) i dowodów rzeczowych w związku z dochodzeniem przestępstwa lub ocena szkody na zdrowiu.
Problematyka dziedziczenia układów grupowych krwi w związku z dochodzeniem ojcostwa
Ocena zdolności do zapładniania lub niemocy płciowej;
Wyjaśnieniem wpływu alkoholu etylowego i innych działających podobnie substancji na organizm ludzki i badaniem stężenia alkoholu w płynach ustrojowych
Toksykologią

Wielkie jest znaczenie medycyny sadowej w służbie ochrony praworządności,przyczynia się tez ona w znacznym stopniu zapobieganiu ujemnym zjawiskom społecznym, wysuwając wnioski profilaktyczne na podstawie prowadzonych przez siebie badań.

Tanatologia
Thanatos był synem Nyks i Erebu, bliźniaczym bratem Hypnosa. Jego postać przedstawiana jest z czarnymi skrzydłami, kiedy niesie śmierć wychodzi z Hadesu niosąc zgaszoną, skierowaną głownią w dół pochodnię.

Śmierć ustroju jest to nieodwracalne ustanie jego czynności, szczególnie układu krążenia, oddechowego i ośrodkowego układu nerwowego.

Śmierć kliniczna następuje kiedy ustaje krążenie i oddychanie
symptomy
- zmniejszenie napięcia tkanek
- bierne ułożenie ciała
- brak świadomych odruchów
- brach ruchów oddechowych
- brak tętna i bicia serca
- bladość powłok
- ochłodzenie ciała

Śmierć pozorna
czynności krążenia i oddychania nie ustają całkowicie, jednak przebiegają na bardzo niskim, ledwie zauważalnym poziomie
konieczne są próby życiowe
bodziec termiczny, lusterko, szklanka z wodą na klatce piersiowej, nacięcie tętnicy, obwiązanie palca, RTG, EEG, EKG

Śmierć biologiczna
- całkowita i nieodwracalna utrata świadomości oraz czynności czuciowych i ruchowych
- zupełny zanik odruchów i atonia mięśni
- zatrzymanie oddechu
- załamanie ciśnienia
- EEG linearny
- tkanka mózgowa nie pobiera tlenu
- blokada naczyniowa mózgu

wystąpienie wszystkich tych zjawisk oznacza deaminację, co prowadzi do uznania osoby za zmarłą
stwierdzenie zgonu następuje przy bezsprzecznym potwierdzeniu ustania czynności wszystkich trzech głównych układów
W przypadku uszkodzenia któregoś z tzw. przedsionków śmierci (atria mortis) może dojść do śmierci mózgowej, płucnej lub sercowej.

Znamiona śmierci:

1. plamy opadowe (livores mortis)

Powstają dzięki grawitacji - krew, która już nie może krążyć w organiźmie, opada do obszarów najniżej położonych.
Tam, gdzie ciało przylegało do twardej powierzchni tworzą się blade obszary, które spowodowane są uciskiem naczyń krwionośnych i niemożnością gromadzenia się w tym miejscu krwi. Jasne ślady powodują także różne elementy odzieży, jak np. paski, gumki.
W przypadku śmierci na skutek zatrucia tlenkiem węgla plamy są zazwyczaj wiśniowo-czerwone albo różowe, jednak takie same plamy mogą się pojawić, gdy zwłoki wystawione były na działanie niskiej temperatury, albo zgon nastąpił wskutek zatrucia cyjankami.

Plamy pojawiają się od 30 minut do 2 godzin po śmierci, jednakże gdy śmierć jest powolna mogą wystąpić jeszcze przed zgonem. Livor mortis utrwalają się zwykle po 12 godzinach. Przed upływem tego czasu mogą się przemieszczać, np. na skutek odwrócenia zwłok. Jeśli na skutek uciśnięcia plama blednie, oznacza to, że nie jest utrwalona. Plamy opadowe występują także w narządach wewnętrznych.
W najniżej położonych częściach ciała krew pod wpływem ciśnienia może doprowadzić do pękania naczynek krwionośnych i wystąpienia tzw. plamek Tardieu albo plamicy (plamy o zabarwieniu purpurowym). Te znamiona pojawiają się przeważnie w okresie od 18 do 24 godzin po śmierci. Plamy opadowe pomagają nie tyle w ustaleniu czasu śmierci, co w stwierdzeniu, czy ciało było przemieszczane.

podczas oglądu plam opadowych bierze się pod uwagę:
- umiejscowienie (położenie zwłok)
- rozległość (rodzaj śmierci)
- zabarwienie (przyczyna)
- zachowanie pod wpływem ucisku (czas śmierci)

2. stężenie pośmiertne (rigor mortis)

Mięśnie po śmierci tężeją, gdyż nie otrzymują ATP (adenozynotrójfosforanu), czyli energii potrzebnej do ich skurczów. Stężenie pośmiertne może zostać przyspieszone przez zużytkowanie ATP, np. w następstwie gwałtownego wysiłku, do jakiego dochodzi przed zgonem. Niekiedy stężenie rozpoczyna się natychmiast po śmierci i jest nazywane stężeniem kataleptycznym. Proces zaczyna się od 2 do 4 godzin po śmierci, rozwija od 6 do 12 godzin, a ustaje w momencie rozpoczęcia się procesów gnilnych. Najwcześniej tężeją mięśnie żuchwy, później od kończyn górnych po dolne.
W środowisku zimnym stężenie rozpoczyna się szybciej i utrzymuje dłużej niż przy wysokiej temperaturze otoczenia. Pierwotnie za przyczynę uznawano przemianę beztlenową prowadzącą do wytworzenia glikozy, a tym samym kwasu mlekowego i zakwaszenia, obecnie bierze się pod uwagę spadek dostaw energii w postaci ATP.

3. bladość powłok (palor mortis)
najlepiej widoczna na górnych partiach ciała

4. oziębienie ciała (frigor mortis)

Każdy, kto oglądał choćby jeden odcinek serialu CSI spotkał się zapewne z określaniem czasu zgonu na podstawie temperatury. Jednak życie to nie film i sprawa temperatury ciała po zgonie wcale nie jest taka prosta. Wystarczy, że denat miał w chwili śmierci gorączkę, żeby wszystkie obliczenia wzięły w łeb.

Pamiętać też należy, że mamy różną temperaturę o różnych porach dnia; podnosi ją wysiłek fizyczny, a u kobiet jest z natury wyższa niż u mężczyzn. Wartości różnią się też w zależności od miejsca ciała, w którym jest mierzona.
Jeśli środowisko, w którym spoczywają zwłoki ma temperaturę wyższą, to ciało może się nagrzać, zamiast oziębić. W sytuacji odwrotnej spadek temperatury będzie szybszy. Ważnym czynnikiem jest też podłoże, budowa ciała denata - chudy wychłodzi się szybciej, odzież lub jej brak.

5. rozkład gnilny

Rozkład dzielimy na autolizę, czyli rozkład narządów wewnętrznych i komórek na skutek działania enzymów wewnątrzkomórkowych - taka autodestrukcja oraz gnicie, podczas którego mają miejsce procesy spowodowane przez florę bakteryjną układu pokarmowego i fermentację.

To kiedy rozpoczną się procesy gnilne zależy od środowiska, w jakim zwłoki przebywają i od kondycji samych zwłok.
Rozkład zaczyna się w momencie, gdy dolne partie brzucha przybierają kolor zielonkawy, do czego dochodzi od 24 do 36 godzin po zgonie. Zabarwienie jest intensywniejsze po prawej stronie. Następnie zielona staje się głowa, szyja i barki. Po tym następuje nagromadzenie gazów w tkankach miękkich twarzy i wystąpienie smug dyfuzyjnych, spowodowanych zabarwieniem skóry wzdłuż naczyń krwionośnych.
Kolejny etap, to rozdęcie całego ciała (60 do 72 h), pojawienie się pęcherzy, a następnie ześlizgiwanie się naskórka i włosów oraz wyciekanie płynu gnilnego (ocieklin gnilnych) z jamy ustnej i nozdrzy.
Jeżeli środowisko, w którym przebywa ciało, jest suche i gorące, zwłoki mogą ulec strupieszeniu, czyli mumifikacji. Czasami zachodzi także przemiana tłuszczowo-woskowa, która jest charakterystyczna dla zwłok zanurzonych w wodzie lub przebywających w środowisku wilgotnym i ciepłym.



Inne zmiany
- wysychanie (rogówka, czerwień wargowa, moszna, otarcia)
- przeobrażenie tłuszczowo-woskowe
hydroliza tłuszczu ustrojowego na glicerynę i kwasy tłuszczowe
- strupieszenie - mumifikacja
szybkie wyschnięcie przy sprzyjających warunkach otoczenia
- uszkodzenie przez zwierzęta