Ślady fizykochemiczne, badania fizykochemiczne

Ślady fizykochemiczne tworzą substancje materialne zarówno pozostawione, jak i zabrane z miejsca zdarzenia.

Zabezpieczanie

- Substancje stałe należy zapakować w worki (papierowe, z tworzywa sztucznego) bądź koperty, uważając przy tym, by nie zniszczyć innych śladów - na przykład biologicznych
- Substancje płynne i półpłynne umieszcza się w szklanych lub plastikowych pojemnikach, zwracając uwagę, czy nie zachodzi niepożądana reakcja
- Plamy wycina się z podłoża, zabezpiecza folią albo zamyka w pojemniku. Z powierzchni niechłonnych zbiera się substancję do naczynia, a jeśli to niemożliwe zabezpiecza folią, ale tak, by nie przylegała do plamy
- Otarcia i rozmazy powstałe w wyniku kontaktu z substancją również wycina się z podłoża, albo zabezpiecza przez osłonięcie folią lub papierem
- Substancje gazowe bada się na miejscu specjalnymi aparatami, bądź też pobiera koncentratorem. Jeśli technik nie dysponuje tego rodzaju sprzętem, a posiada zamykany słoik, to powinien nalać do niego wody, poczym wylać ją i natychmiast przyłożyć słoik do góry dnem nad miejscem wydobywania się parów, a następnie szczelnie zamknąć
- Szkło i fragmenty powłok malarskich należy uchronić przed rozdrobnieniem, na przykład zawijając w ligninę i umieszczając w pojemniku. Szkła nie pakujemy do pojemników szklanych, a drobin do papierowych!!!
- Metale są najmniej kłopotliwe, wystarczy tylko zadbać, by nie były wilgotne i żeby się nie przemieszczały
- Mikroślady zabezpieczamy przeważnie na foliach daktyloskopijnych po upewnieniu się, że nie wejdą z nimi w reakcję. Te, których się nie da pobrać oddzielnie, zabezpiecza się wraz z podłożem
- Substancje radioaktywne, trujące, wybuchowe i łatwopalne zabezpiecza się po konsultacji ze specjalistami w danej dziedzinie

Materiał porównawczy pobiera się i zabezpiecza identycznymi metodami, co materiał dowodowy. W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy ślad jest silnie związany z podłożem, konieczne jest pobranie tzw. ślepej próby, czyli tła. Jest to materiał pochodzący z podłoża.

Do badań fizykochemicznych należą badania mikrośladów, a także śladów pożarów i wybuchów, które zostały przedstawione w osobnych rozdziałach. Teraz zajmiemy się resztą badań.

Badania elektrotechniczne

Skupiają się na instalacjach elektrycznyh i urządzeniach grzewczych, które powodują powstawanie pożarów poprzez przeciążenie, zwarcie, łuk elektryczny, iskrzenie, oporność.
Na każdym miejscu pożaru trzeba dokładnie oglądnąć instalację, by sprawdzić czy nie występują ślady zjawisk termicznych mogących być przyczyną pożaru, a nie jego skutkiem. Zabezpiecza się tylko te fragmenty, na których można stwierdzić stopienia powstałe na skutek zwarcia. Oprócz kabli ważne są też bezpieczniki, z których zabezpiecza się wkładki topikowe.
Jeśli mamy do czynienia z łukiem elektrycznym, wówczas jego ślad widoczny jest na podłożu w najbliższym sąsiedztwie kabla.
Gdy przyczyną pożaru było iskrzenie albo oporność stykowa, to zabezpieczeniu podlegają przede wszystkim puszki, gniazda, oprawki, kostki, miejsca połączeń i przyłączeń, a także urządzenia elektryczne będące odbiornikami, w tym urządzenia grzejne, silniki otwarte i sprzęt elektroniczny.
Przedmioty, które nie są związane z powstawaniem pożarów, a podlegają badaniom fizykochemicznym, to żarówki samochodowe. Kiedy dochodzi do wypadku bądź kolizji na podstawie takich badań można ustalić, czy i jakie światła były włączone w momencie zdarzenia.
Jeśli żarówka ma rozbitą bańkę szklaną, to zabezpiecza się całą lampę. Jeśli żarówka jest cała, to wykręca się ją z oprawki. Pod mikroskopem sprawdza się stan żarników, ślady nadtopień, stopień, utlenień szkła, kabli itp..

Ślady gleby

Ślady gleby spotyka się w miejscach takich zdarzeń, jak zabójstwa, gwałty, kradzieże z włamaniem i kradzieże roślin. Występują na sprawcy, ofierze, podłożu miejsca zdarzenia, na użytych narzędziach, w miejscu przebywania sprawcy i na drodze, którą przebył. Należy je zabezpieczyć we wszystkich tych przypadkach.
Ślady gleby przytwierdzone do podłoża najlepiej zabezpieczyć wraz z nim, tak aby się nie wykruszyły. Jeśli przedmiot jest zbyt duży, to zskrobujemy ślad plastikową albo metalową łopatką. Gleba nie może być wilgotna, trzeba ją wysuszyć w temperaturze pokojowej, a później zapakować, najlepiej do grubej papierowej koperty.
Materiał porównawczy pobiera się w jak najkrótszym czasie od zdarzenia, z wierzchniej warstwy gleby albo, a jeśli jest taka konieczność również z głębszych. Zabezpiecza się 2-3 próbki z miejsca zdarzenia i 3-5 z okolicy. Trzeba też pobrać "próbkę alibi" z miejsca, które wskazał sprawca, jako miejsce pobytu/zabrudzenia.

GSR

GSR to pozostałości po wystrzale z broni palnej pochodzące z dymu prochowego. W ich skład wchodzą drobiny prochu, cząsteczki metali z pocisku i lufy oraz związki chemiczne z materiału inicjującego, czy środków smarnych. Cząsteczki GSR mają skład charakterystyczny dla danego rodzaju prochu, spłonki i naboju.
GSR wydobywają się ze szczelin w mechanizmach strzelających, z lufy i okolic zamka, a więc osiadają w miejscach im najbliższych. Osadzą się wokół otworów wlotowych, na górnych powierzchniach dłoni, przedramieniu, zagięciach rękawów, klatce piersiowej, w nosie, brwiach, włosach. Nie będzie ich tylko wówczas, jeśli strzał oddany był z przyłożenia. W przypadku użycia pistoletu umiejscowione będą na tylnej części dłoni między palcem wskazującym i kciukiem. Gdy strzał został oddany z rewolweru, to cząsteczki osiądą na kciuku, palcu wskazującym i zgięciach innych palców. Karabin pozostawi GSR na obu dłoniach i na policzku.

Cząsteczki GSR najlepiej zbierać na stolik póbek mikroskopu elektronowego, można też odessać je na specjalny filtr albo zebrać tamponem.