Piknik na skraju drogi
(ros. Пикник на обочине) – powieść science fiction wydana w 1972 roku, napisana wspólnie przez Arkadija i Borysa Strugackich.
Na podstawie powieści w 1979 roku Andriej Tarkowski nakręcił film Stalker. Powieść była też inspiracją dla powstania gier: w Polsce w latach 90. miała pojawić się gra fabularna, będąca systemem autorskim pod nazwą Stalker, choć z uwagi na problemy wydawnictwa tytuł się nie ukazał mimo publikacji reklam i zapowiedzi w prasie; w roku 2007 została wydana gra komputerowa S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl.
Po katastrofie w Czarnobylu osoby, które próbowały plądrować okolice czarnobylskiej elektrowni, określane były także mianem stalkerów.
Powieść opisuje sytuację na Ziemi po wylądowaniu obcych i opuszczeniu przez nich planety. Nie wiadomo, kim byli obcy, jednakże pozostawili po sobie sporo śladów w miejscu, w którym wylądowali. Miejsca te określane są jako Strefy, zaś ślady w postaci różnego typu tajemniczych przedmiotów są badane przez naukowców. Oficjalnie Strefy są niedostępna dla ludzi spoza "Międzynarodowego Instytutu Cywilizacji Pozaziemskich", jednakże nielegalne wynoszenie ze strefy przedmiotów kwitnie w najlepsze, a osoby parające się tym zajęciem są nazywane stalkerami
Mimo że Strefy są intensywnie badane, na ich temat powstają liczne teorie, to jednak wszystkie pozostają w sferze domysłów, gdyż nauka nie jest w stanie zinterpretować występujących w niej przedmiotów i anomalii. Jedna z hipotez zakłada, że Ziemia była miejscem pikniku obcych, a owe tajemnicze przedmioty i anomalie to zwykłe odpadki, których ludzkość nie jest w stanie zrozumieć, tak jak owady nie są w stanie zrozumieć pozostałości po pikniku człowieka.