Fantastyka pisarze: Theodore Sturgeon

Theodore Sturgeon

Imiona i nazwisko     Edward Hamilton Waldo
Data i miejsce urodzenia     26 lutego 1918
Stany Zjednoczone Nowy Jork
Data i miejsce śmierci     8 maja 1985
Stany Zjednoczone Eugene, Oregon
Narodowość     amerykanin
Dziedzina sztuki     literatura
Styl     fantastyka naukowa
Ważne dzieła     More Than Human

Theodore Sturgeon (ur. 26 lutego 1918, zm. 8 maja 1985) był amerykańskim pisarzem, autorem fantastyki. Urodził się jako Edward Hamilton Waldo w Nowym Jorku; w 1929, po rozwodzie, jego matka poślubiła Williama Sturgeona i przy okazji Edward zmienił imię na Theodore żeby lepiej oddawało jego pseudonim, "Ted".


Swoje pierwsze opowiadanie sprzedał w roku 1938 dla gazety McClure's Syndicate, która kupiła większość z jego wczesnych (nie-fantastycznych) prac. Jego pierwsze pojawienie się w fantastyce to opowiadanie "Ether Breather" w Astounding Science Fiction rok później. Na początku pisywał głównie krótkie opowiadania, przede wszystkim do magazynów branżowych, takich jak Astounding czy Unknown, ale również dla nie-fantastycznych, jak Argosy Magazine. Podpisywał się pseudonimem "E. Waldo Hunter", tylko mała część jego wczesnych opowiadań było podpisanych "Theodore H. Sturgeon".

Wiele prac Sturgona ma cechy poezji i elegii. Używał techniki znanej jako "rytmiczna proza", w której tekst wpasowywał się w standardowe metrum. Kreowało to szczególny nastrój przy czytaniu, zazwyczaj bez świadomego zauważenia przyczyny przez czytelnika.

Jego najbardziej znana powieść, "Więcej niż człowiek" (More Than Human, 1953) zdobyła uznanie i głównie w Europie, gdzie uznano ją za literaturę najwyższej próby.

Sturgeon pisał scenariusze do Star Trek (epizody "Shore Leave" z 1966 i "Amok Time" z 1967, później opublikowane w formie książkowej w 1978) - "Amok Time" jest znany z wprowadzenia "pon farr", rytuału ślubnego Vulkanian). Napisał również kilka epizodów które nigdy nie zostały wyprodukowane. Miał udział również w pisaniu odcinków do innych seriali i filmów telewizyjnych.

Jakkolwiek Sturgeon jest dobrze znany czytelnikom klasycznych antologii science-fiction (u szczytu popularności w latach 50. był autorem najczęściej umieszczanym w antologiach) i poważanym przez krytyków, nie jest zbyt dobrze znany szerszej publice i zdobył relatywnie mało nagród (chociaż jego najlepsze dzieła powstały przed ustanowieniem najważniejszych nagród: Hugo i Nebula). Uważany jest za mającego największy wpływ na późniejszych i bardziej popularnych autorów, takich jak Ray Bradbury czy Kurt Vonnegut, jr. (ten ostatni stwierdził, że jego bohater Kilgore Trout oparty był właśnie na Sturgeonie).

Bibliografia

Powieści

    * The Dreaming Jewels (1950), publikowane również jako The Synthetic Man
    * More Than Human (1953, powieść utworzona z trzech połączonych opowiadań) - zdobywca International Fantasy Award
    * The King and Four Queens (1956)
    * I, Libertine (1956, jako "Frederick R. Ewing")
    * To Marry Medusa (1958), publikowane również jako The Cosmic Rape
    * Venus Plus X (1960)
    * Some of Your Blood (1961)
    * Voyage to the Bottom of the Sea (adaptacja filmu pod tym samym tytułem, oparta na wczesnej wersji scenariusza) (1961)
    * The Rare Breed (1966, Western) (adaptacja filmu pod tym samym tytułem)
    * Godbody (1986)

Opowiadania i nowele

Sturgeon jest najbardziej znany z krótkiej formy. Najważniejsze tytuły to:

    * "Ether Breather" (wrzesień, 1939, jego pierwsze opublikowane opowiadanie science-fiction)
    * "Derm Fool" (marzec, 1940)
    * "It" (sierpień, 1940)
    * "Microcosmic God" (kwiecień, 1941)
    * "Yesterday Was Monday" (1941)
    * "Killdozer" (listopad, 1944)
    * "Bianca's Hands" (maj, 1947)
    * "Thunder and Roses" (listopad, 1947)
    * "The Perfect Host" (listopad, 1948)
    * "Minority Report" (czerwiec 1949, bez związku z filmem z 2002 roku, opartym na opowiadaniu o tym samym tytule Philipa Dicka)
    * "One Foot and the Grave" (wrzesień, 1949)
    * "The World Well Lost" (czerwiec, 1953)
    * "Mr. Costello, Hero" (grudzień, 1953)
    * "The Skills of Xanadu" (lipiec, 1956)
    * "The Other Man" (wrzesień, 1956)
    * "Need" (1960)
    * "How to Forget Baseball" (w Sports Illustrated grudzień 1964)
    * "The Nail and the Oracle" (w u październik 1964)
    * Powolna rzeźba ("Slow Sculpture" w Galaxy magazine luty 1970, wyd. polskie Rakietowe szlaki 1978) - zdobywca nagród Hugo i Nebula
    * "Occam's Scalpel" (sierpień, 1971)
    * "Vengeance Is" (1980, w antologii Dark Forces Kirby'ego McCauley'a)

Wydawnictwo North Atlantic Books regularnie od 1995 roku wydaje chronologicznie ułożone The Complete Short Stories of Theodore Sturgeon; tom 10, z opowiadaniami z lat 1957-1960, wydany był w 2005. [1]