Bob Dylan

Jest jedną z najważniejszych postaci muzyki popularnej ostatnich pięciu dekad. Swój indywidualny styl oparł na wielu gatunkach muzycznych, od tradycyjnego amerykańskiego folku i country-bluesa do muzyki gospel, rock and rolla, rockabilly, czy angielskiej, szkockiej i irlandzkiej muzyki folkowej, a także jazzu i swingu. Występuje z gitarą akustyczną, elektryczną, keyboardem, harmonijką ustną.

Wczesne utwory Boba Dylana zawierające komentarze społeczne, polityczne, filozoficzne i odwołujące się do literatury ignorowały istniejące konwencje muzyki pop wpisując się w nurt ówczesnej kontrkultury.

Twórca piosenek uznawanych za hymny pokolenia: "Blowin' in the Wind", "Like a Rolling Stone" i protest songów: "The Times They Are a-Changin'", "Hurricane".

Jego twórczość była nagradzana Grammy, Oscarem i Nagrodą Pulitzera. Został kilkakrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury[1][2][3].

Dylan wystąpił w Polsce na dwóch koncertach w 1994 roku. Po raz kolejny wystąpił 7 czerwca 2008 roku w warszawskim klubie Stodoła.


Życiorys
Pochodzenie i lata młodzieńcze

Bob Dylan urodził się 24 maja 1941 roku w Duluth w Minnesocie. Jego dziadkowie ze strony ojca Zigman i Anna Zimmerman wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych z Odessy na Ukrainie po pogromach antyżydowskich w 1905 roku. Pradziadkowie Dylana ze strony matki, Benjamin i Libba Edelstein wyemigrowali w 1902 roku do Stanów Zjednoczonych z Litwy.

Niewiele wiadomo o dzieciństwie i młodzieńczych latach Dylana. On sam niechętnie ujawniał jakiekolwiek szczegóły. Nieliczni świadkowie jego dzieciństwa dostarczają niepełnych i niekiedy sprzecznych informacji. Niektórzy twierdzą, że jako chłopiec posiadał piękny, czysty głos. Być może przeszedł nawet profesjonalny trening u kantora w lokalnej synagodze.

W latach młodzieńczych nauczył się grać na gitarze, jednak jego pierwszym instrumentem było pianino. W szkole średniej założył kilka zespołów: m.in. The Shadow Blasters i The Golden Chords. Występ tego ostatniego zespołu na szkolnym festiwalu talentów był tak głośny, że dyrektor szkoły w trakcie wykonywania piosenki "Rock and Roll Is Here to Stay" (zespołu Danny & the Juniors) wyłączył mikrofony.

We wrześniu 1959 roku przeprowadził się do Minneapolis i rozpoczął studia na University of Minnesota, których nigdy nie ukończył. W czasie swych krótkich studiów porzucił rock and roll i zainteresował się amerykańską muzyką folkową wykonywaną głównie z akompaniamentem gitary akustycznej. Piosenki, głównie autorstwa Woody'ego Guthrie oraz Hanka Williamsa, młody Robert Zimmerman grywał w lokalnych klubach pod pseudonimem Bob Dillon, a potem Bob Dylan. Wkrótce ten drugi pseudonim stał się legalnym nazwiskiem artysty.
Kariera muzyczna [edytuj]

Pod koniec pierwszego roku studiów Dylan porzucił Uniwersytet. Pozostał w Minneapolis i przez krótki czas występował w objazdowym zespole folkowym odwiedzając na m.in. Denver, Madison i Chicago. W styczniu 1961 roku przeprowadził się do Nowego Jorku, by tam występować, a także odwiedzić umierającego w szpitalu w New Jersey legendarnego Woody'ego Guthrie. Spotkania z Guthriem miały niewątpliwie największy wpływ na Dylana w jego wczesnej karierze muzycznej. Dylan postanowił pozostać w Nowym Jorku i poświęcić się karierze śpiewaka folkowego.

Od kwietnia do września 1961 roku dawał występy w klubach w Greenwich Village, ówczesnym centrum artystycznego i intelektualnego fermentu. 11 kwietnia tego roku występował jako support dla Johna Lee Hookera w klubie Gerde's Folk City. Występ w tym samym klubie z 26 września zaowocował bardzo pozytywną recenzją Roberta Sheltona w New York Times. We wrześniu został również zaproszony przez folkową piosenkarkę Carolyn Hester do gry na harmonijce przy nagrywaniu jej trzeciego albumu. Dzięki temu zwrócił uwagę producenta albumu Hester, Johna Hammonda z Columbia Records.

W 1962 roku nagrał w Columbia Records swój pierwszy album zatytułowany Bob Dylan zawierający 13 utworów, z których tylko dwa były jego autorstwa. Pozostałe to aranżacje tradycyjnych amerykańskich piosenek folkowych, bluesowych i gospelowych. Pierwszy album Dylana nie sprzedawał się dobrze (5000 egzemplarzy), jednak dzięki pomocy Hammonda i Johnny'ego Casha kierownictwo Columbia Records nie zerwało kontraktu z młodym piosenkarzem.

2 sierpnia 1962 roku Dylan w nowojorskim Sądzie Najwyższym zmienił imię na Robert Dylan. Tego samego miesiąca podpisał umowę z Albertem Grossmanem, który stał się jego menedżerem do roku 1970.

Kolejny album The Freewheelin' Bob Dylan z maja 1963 roku zawierał 13 piosenek zainspirowanych przez twórczość Woody'ego Guthriego i Pete'a Seegera. Były to akustyczne ballady z poetyckimi, politycznie zaangażowanymi tekstami. Album otwiera piosenka "Blowin' in the Wind", która na trwałe weszła do kanonu muzyki folkowej.

Dylan nie należał do artystów, którzy daliby się uwięzić w granicach jednego gatunku czy stylu. Stale poszukiwał i zawsze był gotowy do podjęcia nieortodoksyjnych wyzwań. Podczas pobytu w Europie zapoznał się z dynamicznie rozwijającą się europejską odmianą rock and rolla i zrozumiał artystyczny potencjał leżący w tej muzyce, w USA traktowanej z pewną pogardą. Wpływ, jaki ta muzyka wywarła na Dylana, był rewolucyjny. W 1965 r. Dylan zbulwersował opinię muzyczną występując na Newport Folk Festival z elektryczną grupą rockową. Uznano to za "zdradę" folku. Dylan został wygwizdany.

Legenda głosi, że Pete Seeger w czasie występu wtargnął na scenę z siekierą, usiłując poprzecinać kable od gitar. Dylan się tym nie przejął. Także i w czasie europejskiego tournée grał głośną, elektryczną muzykę. Była to prawdopodobnie najtrudniejsza trasa w historii Dylana. Wydawało się, że misją publiczności było tak głośne gwizdanie i wycie, by zagłuszyć dźwięk jego elektrycznej gitary. On zaś postawił sobie za cel grać tak głośno, by zagłuszyć ryki zbulwersowanej publiczności. Wyłom został jednak dokonany i amerykańskie grupy zaczęły się elektryfikować.

W tym okresie Dylan związał się z grupą The Band akompaniującą mu w czasie koncertów i studyjnych nagrań. Największym przebojem Dylana z tego okresu był "Like a Rolling Stone".

Bob Dylan, choć jako dziecko wychowany był w tradycji judaistycznej, nie przywiązywał żadnej wagi do religii. Dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych przeszedł krótki okres nawrócenia i przyjął chrzest w chrześcijańskiej wspólnocie "Winnica". Na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych nagrał trzy albumy o treści wyłącznie religijnej: Slow Train Coming, Saved i Shot of Love, które są utrzymane w stylu rocka chrześcijańskiego. Jest wegetarianinem.

Choć Bob Dylan nigdy nie ukończył uniwersytetu, wielokrotnie otrzymał tytuł doctor honoris causa prestiżowych uczelni, z czego osobiście odebrał tylko dwie (Uniwersytetu Princeton w 1970 roku i szkockiego Uniwersytetu St. Andrews w roku 2004). Jest też laureatem wielu nagród muzycznych i literackich. Siedem razy nagradzany był nagrodą Grammy. W 2000 otrzymał Oskara w kategorii najlepsza piosenka za "Things Have Changed" z filmu Wonder Boys. Wielokrotnie nominowany był do Literackiej Nagrody Nobla, której jednak nie otrzymał. W roku 1997 dał koncert dla papieża Jana Pawła II podczas 23 Kongresu Eucharystycznego w Bolonii.

W 1988 Bob Dylan został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame.

W kwietniu 2006 w Polsce nakładem Wydawnictwa Dolnośląskiego ukazała się pierwsza część autobiografii Dylana Moje Kroniki, która ukazuje go jako pełnego sprzeczności – obojętnego na śmierć bezdomnego człowieka, zabitego przez właściciela kamienicy, w której mieszkał artysta, a z drugiej strony jako poszukującego inspiracji np. w XIX-wiecznych gazetach, czy u Woody'ego Guthrie, którego Dylan odwiedzał w szpitalu dla umysłowo chorych. W książce pojawiają się nieprzychylne komentarze wobec Johnny'ego Casha oraz wyznanie, że Dylan nigdy nie czuł się rzecznikiem swego pokolenia.

Piosenki Dylana śpiewali niemal wszyscy ważniejsi twórcy muzyki rockowej, m.in. Pearl Jam, Joan Baez, Jimi Hendrix, Nina Simone, The Byrds, The Turtles, The Band, Neil Young, Fairport Convention, Joni Mitchell, Judas Priest, Grateful Dead, Melanie Safka, Robert Palmer, Guns N' Roses, Van Morrison, Spirit, Bruce Springsteen, Them, The Vacels, Judy Collins, Manfred Mann, Jose Feliciano, Rage Against the Machine, Julie Driscoll, The Rolling Stones, Nico, Lou Reed, Chocolate Watch Band, Richie Havens, Joe Cocker, Rod Stewart, Stevie Wonder, U2, Don McLean, Roger Waters, My Chemical Romance, Red Hot Chili Peppers i wielu innych. Niektóre z piosenek Dylana w polskiej wersji zaśpiewała Martyna Jakubowicz na płycie Tylko Dylan.

Dyskografia

    * 1962 Bob Dylan
    * 1963 The Freewheelin' Bob Dylan
    * 1964 The Times They Are A-Changin'
    * 1964 Another Side of Bob Dylan
    * 1965 Bringing It All Back Home
    * 1965 Highway 61 Revisited
    * 1966 Blonde on Blonde
    * 1967 Bob Dylan's Greatest Hits
    * 1967 John Wesley Harding
    * 1969 Nashville Skyline
    * 1970 Self Portrait
    * 1970 New Morning
    * 1971 Bob Dylan's Greatest Hits Vol. II
    * 1973 Pat Garrett & Billy the Kid
    * 1973 Dylan
    * 1974 Planet Waves (razem z The Band)
    * 1974 Before the Flood (razem z The Band) (koncertowy)
    * 1975 Blood on the Tracks
    * 1975 The Basement Tapes (razem z The Band)
    * 1976 Desire
    * 1976 Hard Rain (koncertowy)
    * 1978 Street Legal
    * 1978 Masterpieces
    * 1979 Bob Dylan at Budokan (koncertowy)
    * 1979 Slow Train Coming
    * 1980 Saved
    * 1981 Shot of Love
    * 1983 Infidels
    * 1984 Real Live
    * 1985 Empire Burlesque
    * 1985 Biograph
    * 1986 Knocked Out Loaded
    * 1988 Dylan & The Dead (koncertowy)
    * 1988 Down in the Groove
    * 1989 Oh Mercy
    * 1990 Under the Red Sky
    * 1992 Good as I Been to You
    * 1993 The 30th Anniversary Concert Celebration (koncertowy)
    * 1993 World Gone Wrong
    * 1994 Bob Dylan's Greatest Hits Volume 3
    * 1995 MTV Unplugged (koncertowy)
    * 1997 Time Out of Mind
    * 2000 The Essential Bob Dylan
    * 2001 Love and Theft
    * 2001 Live 1961-2000: Thirty-Nine Years of Great Concert Performances (koncertowy, tylko w Japonii)
    * 2005 Live at the Gaslight 1962 (koncertowy)
    * 2006 Modern Times
    * 2007 Dylan
    * 2009 Together Through Life
    * 2009 Christmas in the Heart

"The Bootleg Series"

    * 1991 The Bootleg Series Volumes 1-3 (Rare & Unreleased) 1961-1991
    * 1998 The Bootleg Series Vol. 4: Bob Dylan Live 1966, The "Royal Albert Hall" Concert (koncertowy)
    * 2002 The Bootleg Series Vol. 5: Bob Dylan Live 1975, The Rolling Thunder Revue (koncertowy)
    * 2004 The Bootleg Series Vol. 6: Bob Dylan Live 1964, Concert at Philharmonic Hall (koncertowy)
    * 2005 The Bootleg Series Vol. 7: No Direction Home: The Soundtrack (koncertowy)
    * 2008 The Bootleg Series Vol. 8: Tell Tale Signs. Rare and Unreleased 1989-2006

Filmografia [edytuj]

    * Don't Look Back (1965)
    * The Other Side of the Mirror. Bob Dylan Live at the Newport Folk Festival 1963-1965 (1965), (2007)
    * Dylan Speaks. The Legendary 1965 Press Conference in San Francisco (1995), (2006)
    * Eat the Document (1966)
    * Pat Garett and Billy the Kid (1973)
    * Renaldo and Clara (1977)
    * Hearts of Fire (1986)
    * Bob Dylan. Heartbreakers Live in Australia (2003)
    * Masked and Anonymous (2003)
    * Tales from a Golden Age. Bob Dylan 1941-1966 (2004)
    * No Direction Home: Bob Dylan (2005)
    * Rolling Thunder and the Gospel Years (2006)
    * I'm Not There (2007)


Przypisy

   1. ↑ Finally and Formally Launched as a Candidate for the Nobel Prize for Literature, 1997 (ang.). expectingrain.com, 24 maja 2002. [dostęp 2009-02-02].
   2. ↑ Gordon Ball: Dylan and the Nobel (ang.). Oral Tradition Journal, 7 marca 2007. [dostęp 2009-02-02]. s. 16.
   3. ↑ Dylan's Words Strike Nobel Debate (ang.). CBS News, 6 października 2004. [dostęp 2009-02-02].

Bibliografia

    * Tarantula (1971)
    * Writings and Drawings (1973)
    * Lyrics 1962-1985 (1985)
    * Tarantula – poems (1994)
    * Chronicles: Volume One – autobiografia (2004)
    * Lyrics 1962-2001 (2004)