Jak zareagować na kontuzję osoby zależnej?

Mariusz Siwko
19.02.2020

Upadki i kontuje stanowią dość powszechny problem u osób starszych. Niestety, bardzo często ich konsekwencją są złamania lub zwichnięcia. Jakie są najczęstsze przyczyny występujących kontuzji? Dlaczego są tak bardzo niebezpieczne? Jak reagować i jak ich unikać? Co należy zrobić w sytuacji zagrożenia?

Kontuzje u osób po 65. roku życia, występują niestety zdecydowanie częściej. Różnego rodzaju upadki, stanowią niestety coraz bardziej powszechny problem, z którym nie zawsze jesteśmy w stanie sobie poradzić. Ponadto, wśród seniorów wystąpienie jakiejkolwiek kontuzji wiąże się niestety z bardzo dużym ryzykiem. Warto mieć na uwadze fakt, że każdy upadek, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wyglądał niegroźnie, może mieć negatywne skutki w przyszłości. Starzenie się organizmu powoduje, że wystąpienie kontuzji jest dla seniora ogromnym zagrożeniem. Zwłaszcza, jeśli mówimy o kontuzjach kończyn dolnych, gdzie ich unieruchomienie bardzo często prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia, a nierzadko również do śmierci. Warto zatem zadbać o szczególną opiekę i z troską spełniać rolę opiekuna.

Przyczyny kontuzji u seniora

Przyczyny kontuzji u podopiecznego dzielą się na dwie grupy, na zewnętrzne i wewnętrze. Wewnętrzne występują w wyniku starzenia się organizmu i nie do końca mamy wpływ na ich występowanie. Wśród wewnętrznych przyczyn kontuzji znajduje się przede wszystkim osłabienie mięśni ciała, które niestety zaburza prawidłową równowagę. Dodatkowo, dochodzą również zaburzenia układu krążenia, spowolnienie reakcji układu nerwowego, pogorszenie koordynacji ruchowej, zły stan zdrowia słuchu i wzroku, a także choroby wieku starczego, np. choroba Parkinsona, choroby otępienne, depresja oraz przyjmowane leki, które nierzadko mają skutki uboczne w postaci zawrotów głowy i obniżonego ciśnienia. Mówiąc o zewnętrznych przyczynach mamy na myśli przede wszystkim czynniki środowiskowe, które objawiają się niestety o każdej porze roku. Śliska nawierzchnia, nieprawidłowe oświetlenie, strome schody, brak uchwytów sprawiają, że senior ma trudności z bezpiecznym pokonywaniem odległości.

Dlaczego kontuzje seniorów stanowią tak duże zagrożenie?

Wśród najczęściej występujących urazów u seniorów wyróżnia się:

  • Krwiaki,
  • Nadciągnięcia mięśni,
  • Złamania,
  • Zwichnięcia,
  • Stłuczenia,
  • Urazy czaszki: wstrząśnienia mózgu i krwotoki śródczaszkowe

Te ostatnie, czyli urazy czaszki, a przede wszystkim ich objawy pojawiają się niestety dużo później, co jest ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Upadek powoduje wystąpienie zespołu poupadkowego, czyli ogólnie mówiąc lęk przed kolejnym upadkiem. Jego wystąpienie jest równie niebezpieczne jak sam upadek, ponieważ powoduje u seniora pewnego rodzaju blokadę, która automatycznie ogranicza również jego prawidłową sprawność ruchową. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest negatywny wpływ na układ krążenia i układ oddechowy, ponieważ często występuje silny stres, a także na stan psychiczny seniora. Należy wziąć również pod uwagę wystąpienie objawów fizycznych. Seniorzy podczas upadku najczęściej łamią kość udową i ramienną, ale również przedramię i nadgarstki. Rzadziej dochodzi do złamań kręgów i żeber. Do najbardziej niebezpiecznych kontuzji zalicza się złamania kończyn dolnych. Niestety dają one najgorsze rokowania, a konieczność unieruchomienia zdecydowanie nie sprzyja zdrowiu podopiecznego. Taki stan rzeczy prowadzi do wystąpienia powikłań w postaci odleżyn, zaparć, zaburzeń krążenia, zapalenia płuc, zakrzepicy żył głębokich, zaniku mięśni, a także zakażeń układu moczowego. Im dłuższe unieruchomienie, tym gorzej, a związane z nim komplikacje bardzo często prowadzą do śmierci.

Jak dbać o zdrowie podopiecznego?

Najważniejsza jest przede wszystkim profilaktyka, czyli w tym przypadku szczególna dbałość o seniora. Należy przede wszystkim dbać o podopiecznego w taki sposób, aby zapobiegać, a najlepiej całkowicie wyeliminować ryzyko pojawienia się kontuzji. Najlepszym sposobem jest pozbycie się przyczyn, które mogą doprowadzić do tak negatywnych skutków. Przede wszystkim, mieszkanie seniora powinno być dostosowane go jego stanu zdrowia i umiejętności. Doskonale sprawdzą się wszelkiego rodzaju poręcze, uchwyty, podpórki oraz wszystko to, co pozwala na odpowiednią stabilizację, czyli antypoślizgowa nawierzchnia typu maty i obuwie, które dodatkowo świetnie ustabilizuje stopę. Z pewnością sprawdzi się sprzęt ułatwiający poruszanie, czyli laska, kule, balkonik. Dzięki temu senior będzie mógł sam pokonać potrzebną odległość, a jego zdrowie będzie odpowiednio zabezpieczone. Jeśli jest taka możliwość, to warto zapytać lekarza o możliwość modyfikacji dawek leku, które mogą odpowiadać za występowanie zawrotów głowy, niebezpiecznych dla utrzymania prawidłowej równowagi.

Doskonałym rozwiązaniem jest także systematyczna rehabilitacja, np. z pomocą fizjoterapeuty. Wykonywanie odpowiednich ćwiczeń pozwala na utrzymanie prawidłowej sprawności ruchowej. Ważne, aby ćwiczenia były dopasowane do potrzeb i możliwości seniora, a także aby uwzględniały ewentualne niedogodności. Istotna jest także częstotliwość ćwiczeń. Najlepiej, jeśli będą wykonywane regularnie. Zadaniem opiekuna jest całkowite wsparcie i odpowiednia motywacja. Dobrze prowadzona rehabilitacja, pozwoli zachować sprawność ruchową, która jest niezbędna przy wykonywaniu codziennych czynności. Im dłużej senior zachowa swoją sprawność, tym lepiej.

Jak interweniować na wypadek urazu?

Przede wszystkim nie wolno lekceważyć żadnej kontuzji, której nabawi się nasz podopieczny. Wraz z wiekiem rośnie również ryzyko wystąpienia komplikacji, dlatego każdy uraz powinien być skonsultowany z lekarzem. Rzetelna ocena seniora jest ważna, w celu podjęcia dalszych, właściwych kroków. Oczywiście nie wolno panikować za każdym razem, gdy senior delikatnie się potknie. Ważna jest obserwacja, ponieważ objawy upadku często są niewidoczne na pierwszy rzut oka. Przyglądając się z pewnością dostrzeżesz, czy w jego zachowaniu nie zaszły jakieś niepokojące zmiany. Gdy senior straci przytomność bezzwłocznie wezwij pogotowie, a do jej przyjazdu staraj się kontrolować czynności życiowe. Możesz także zadbać o odpowiednie nakrycie, które uchroni organizm przez wyziębieniem. Pod żadnym pozorem nie zmieniaj jednak jego pozycji, ponieważ możesz tylko pogorszyć jego stan. Zostaw seniora dokładnie tak, jak się aktualnie znajduje. W przypadku, gdy odzyska przytomność czuwaj i uspokajaj, gdyż nagły wypadek z pewnością spowodował u niego silny stres i zdenerwowanie.

W sytuacji, gdy senior tylko delikatnie się potknął i jego życiu nie zagraża żadne niebezpieczeństwo, pomóż mu wstać. Staraj się asekurować, a nie dźwigać. Nie próbuj podnosić na siłę, bo podnoszenie kogokolwiek, nie tylko osoby starszej jest niesamowicie trudne, nawet jeśli jesteś osobą bardzo sprawną fizycznie. Staraj się także nie szarpać za ręce. Daj seniorowi czas na to, aby ochłonął i uspokoił się, a następnie przyjął wygodną dla niego pozycję. Ty bądź dla niego oparciem i asekuracją.

Artykuł został przygotowany przez Agencję Opiekunek Osób Starszych – Berlin Opiekunki.

Komunikat prasowy

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie