Model PAEI i grona przemysłowe - Grona przemysłowe (próba stratyfikacji)

2. Grona przemysłowe (próba stratyfikacji)

             Elementem charakterystycznym wyróżniającym grona w porównaniu do klastrów, jak się wydaje, jest istnienie jednego silnego ekonomicznie lub technologicznie Centrum Akceleracyjnego (CA). Klasycznymi przykładami w tym zakresie są: Huta Stalowa Wola, aktualnie reorganizowany Nowy Styl w Krośnie, a były Krośnieńskie Huty Szkła w okresie swojego dynamicznego rozwoju. Innowacyjne CA wokół którego może być tworzone grono zazwyczaj ma charakter:
- technologiczny,
- techniczny,
- produkcyjny,
- kreatywny,
- środowiskowy.

       Ogólnie wszystkie tej klasy inicjatywy organizacyjno-biznesowe można dzielić wg kryterium umiejscowienia podmiotów, na grona o zasięgu:
•    Środowiskowym.
•    Regionalnym.
•    Krajowym.
•    Międzynarodowym.

Biorąc za kryterium podziału ich  fazy cyklu  życia wyróżniamy grona:
1.    Wschodzące,
2.    Wzrostowe,
3.    Star,
4.    Schodzące.

Natomiast preferując jako główne kryterium charakter powiązań szczególnie biznesowych grona dzielimy na: pionowe (wąskie), poziome (szerokie). Biorąc za kryterium etap łańcucha biznesowego M. Baran dzieli grona na:
- płytkie,
- głębokie.

Grona można również stratyfikować biorąc za kryterium standing konkurencyjny w otoczeniu. Wówczas wyróżniamy grona:
•    Wyznaczające standardy.
•    Posiadające przeciętną pozycję rynkową (krajową, zagraniczną).
•    Posiadające słabą pozycję rynkową (krajową, zagraniczną).
Czasem są to: liderzy światowi, ewentualnie krajowi.

Ze względu na  stopień intensywności wykorzystania technologii wyróżniamy grona:
1.    Wysokotechnologiczne,
2.    Niskotechnologiczne.

Analizując ich preferencje w zakresie nowoczesnych technologii wytwarzania dóbr rynkowych i rozwiązań organizacyjnych wykorzystujących np. inteligentne narzędzia zarządzania klasy BI, można również wyróżnić grona proinnowacyjne lub nie innowacyjne. Zazwyczaj siła gron wynika z ich niepowtarzalnego charakteru oraz  wielowymiarowości, co z reguły jest warunkiem dostatecznym do generowania sprzężeń zwrotnych i uzyskania skutecznego spill overs. Na efekt synergii możliwy do wystąpienia w najlepszych gronach zwraca również uwagę S. Rosenfeld.

Jego zdaniem wynika on głównie z bliskości lokalizacyjnej podmiotów funkcjonujących w gronie oraz uzasadnionej różnymi powodami ich współzależności (Rosenfeld S., Bringing Business Clusters into the Mainstream of Economic Development, „European Planning Studies” 1997, Vol.5, No 1. p. 4) i występowania tzw. ciągu przedsiębiorczości generowanego np. efektem benchmarkingowym. P. Górzyński analizując skuteczność konkurencyjną i innowacyjną klasycznych gron zwraca głównie uwagę na:
- często występującą koncentrację sektorową,
- kooperację lub „zdrową” konkurencję w danym sektorze rynku,
- silny efekt sprzężeń zwrotnych powodowany między innymi:
1. dyfuzją know-how;
2. możliwością rotacji kadry w ramach grona;
3. innowacyjnymi mechanizmami poprawiającymi ogólną produktywność;
4. kreatywną otwartością na innowacje i skuteczną zdolnością ich absorpcji;
5. efektem ssania nowych partnerów biznesowych.

       W gronach występują nadzwyczaj często funkcjonalne lub technologiczne powiązania pomiędzy podmiotami oraz relacje systemowe, co „przekłada” się, między innymi, na: wspólną produkcję lub komplementarność oferty rynkowej, korzystanie z takiej samej bazy;
•    technologicznej,
•    produkcyjnej,
•    zasileniowej,

wspólny popytu na kadrę i analogiczne procedury jej doskonalenia oraz takie samych lub podobne kanały dystrybucji oferty rynkowej. To zazwyczaj daje jednak jedynie realną szansę na bieżące umacnianie pozycji rynkowej. Zdobycie natomiast nowego miejsca w globalnej przestrzeni biznesowej, szczególnie obecnie w dobie gospodarki opartej na wiedzy wymaga już intensywnych stargetowych aliansów z centrami naukowymi i ośrodkami tworzącymi standardy na skalę światową. W tym celu coraz częściej tworzone są klastry, szczególnie naukowo-przemysłowe.  


Kazimierz W.  KRUPA

przypisy:
i -  kkrupa@epf.pl
ii - Paei Model Adizes Software.
iii - Profesor z John E. Anderson Graduate School of Management at UCLA
iv - Zobacz  również K.W. Krupa, Nowe narzędzia współczesnej ekonomii. Sieci technologiczne i pola innowacyjne
v - Więcej w [Baran 2008 : 3].


Literatura:
1.    Adizes, I.,  How to Solve the Mismanagement Crisis . Homewood, Illinois: Dow Jones-Irwin 1979.
2.    Adizes, I.,  Mastering Change: The Power of Mutual Trust and Respect in Personal Life, Family Life, Business and Society . Santa Monica, California: Adizes Institute Publications, 1991.
3.    Adizes, I.,  Managing Corporate Lifecycles: How and Why Corporations Grow and Die and What to Do About It (Revised Ed.) . New Jersey: Prentice Hall, 1999.
4.    Adizes, I., The Ideal Executive: Why You Cannot Be One and What to Do About It . Santa Barbara, California: Adizes Institute Publishing, 2004a.
5.    Adizes, I., Leading the Leaders: How to Enrich Your Style of Management and Handle People Whose Style is Different from Yours . Santa Barbara, California: Adizes Institute Publishing, 2004b.
6.    Adizes, I., Management/Mismanagement Styles: How to Identify a Style and What To Do About It . Santa Barbara, California: Adizes Institute Publishing, 2004c.
7.    Baran M., Wpływ gron na konkurencyjność  przedsiębiorstw. UMK, 2008.
8.    Krupa K., New Decision Games.  Business, international community, USA, 2009.
9.    Krupa K., Sieci biznesowe. Wortal naukowo-edukacyjny; Wiedza i Edukacja. ISSN 1898-9233. 2009.
10.    Krupa K., Sieci biznesowe i delimitacja  pola aktywności innowacyjnej projektu iN2015 (case Singapore).  2009.
11.    Krupa K., Innowacyjność struktur organizacyjnych przemysłu a iN2015 realizowane przez IDA Singapore's. 2009. 
12.    Krupa K., Nowe narzędzia współczesnej ekonomii. Sieci technologiczne i pola innowacyjne.  2009.
13.    Krupa K., Wykorzystanie etapowego modelu projektowania struktur organizacyjnych – analiza zmian wskaźnika  hierarchii. Wortal naukowo-edukacyjny; Wiedza i Edukacja. ISSN1898-9233. 2009.
14.    Mačerinskien I., Šúbertová E. (2008), Present Role of Development Co-operative Society in Lithuania and in the Slovak Republic. Podnikanie a konkurencieschopnosť firiem. Bratislava.
15.    Majtán Š., Manažérske rozhodovanie v outsourcingovom vzťahu. Podnikanie a konkurencieschopnosť firiem. Bratislava, 2008.
16.    „Rozwój gospodarki i zatrudnienia na szczebli lokalnym, Klastry gospodarcze: promocja przedsiębiorczości w Europie Środkowej i Wschodniej” („Business clusters: promoting enterprise in Central and Eastern Europe”) - http://www.oecd.org/dataoecd/7/4/35136926.pdf.
17.    Sojka L., Regionálny rozvoj v kontexte vzdelanostných faktorov : súbor záverečných ątúdií vedeckého grantu VEGA č. 1/1406/04 / Ladislav Sojka. - 1. vyd. - Preąov : Preąovská univerzita, 2006. - 132 s. - ISBN 80-8068-574-6.
18.    Sojka L., Kvalita pracovného života a súvisiace konątrukty / Ladislav Sojka. - 1. vyd. - Preąov : Fakulta manažmentu Preąovskej univerzity, 2007. - 149 s. - (Acta Universitatis Preąoviensis). - ISBN 978-80-8068-653-6.
19.    Sojka L., Príspevok k tvorbe regionálnej stratégie / Ladislav Sojka.
In: Dimenzie a faktory regionálneho rozvoja : zborník vedeckých ątúdií z výskumného grantu VEGA č. 1/8051/01 / Róbert Štefko. - Preąov : Filozofická fakulta PU, 2003. - ISBN 80-8068-230-5. - S. 146 -154.
20.    Sojka L.,  Inovácie ako zdroj rieąenia malého a stredného podnikania v zaostávajúcich regiónoch / Ladislav Sojka. In: Analytický pohľad na základné súvislosti z výzvy regionálneho rozvoja v slovenských podmienkach [elektronický zdroj] : (zborník vedeckých ątúdií z výskumného grantu VEGA č. 1/1406/04) / Róbert Štefko. - Preąov : Preąovská univerzita, 2005. - ISBN 80-8060-390-5. - S. 44-48. - Popis urobený 14.3.2006.
21.    Sojka L. Kompatibilita regionálnej stratégie a stratégií podnikateľských subjektov regiónu / Ladislav Sojka, Andrea Kmecová. In: Analytický pohľad na základné súvislosti z výzvy regionálneho rozvoja v slovenských podmienkach [elektronický zdroj] : (zborník vedeckých ątúdií z výskumného grantu VEGA č. 1/1406/04) / Róbert Štefko. - Preąov : Preąovská univerzita, 2005. - ISBN 80-8060-390-5. - S. 82-94. - Popis urobený 14.3.2006. http://www.pulib.sk/elpub/FM/Stefko1/index.htm
22.    Soni V. (2008), An ode to Energy and Youth, Hindustan Times, New Delhi, february 4, p. 30.
23.    Stańczyk-Hugiet E., Zarządzanie wiedzą w klastrach  [w:] Przedsiębiorczość i innowacyjność : wyzwania współczesności / red. Andrzej Kaleta, Krystyna Moszkowicz, Leszek Woźniak Seria: Prace Naukowe nr 1116). Wrocław : Wydaw. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego 2006.
24.    Štefko R. Analytický pohľad na základné súvislosti z výzvy regionálneho rozvoja v slovenských podmienkach [elektronický zdroj] : (zborník vedeckých ątúdií z výskumného grantu VEGA č. 1/1406/04) / Róbert Štefko. - Preąov : Preąovská univerzita, 2005. - ISBN 80-8060-390-5. - S. 4-12. - Popis urobený 14.3.2006.
25.    Štefko R., Znalostné determinanty regionálneho rozvoja : súbor vedeckých ątúdií projektu VEGA č. 1/4638/07 a Centra excelentnosti výskumu kognícií - CEVKOG / Róbert Štefko (ed.). - Preąov : Fakulta manažmentu PU, 2007. - ISBN 978-80-8068-695-6. - S. 8-15.
26.    Tej J., Správa a manažment. Preąov, 2007.