Metody terapii dzieci niepełnosprawnych

Jerzy Biernacki
08.05.2018

Charakteryzując metody terapii dzieci niepełnosprawnych, na pewno należy przedstawić definicję samej fizjoterapii. Najogólniej w zakresie terminologii tego zagadnienia, można powiedzieć, że „posługuje się ona bodźcami fizjologicznymi, tzn. takimi, które w mniejszym czy większym stopniu stale działają na organizm ludzki ze strony środowiska przyrodniczego i przed którymi bronią go, jeśli są sprawne, naturalne, wrodzone mechanizmy regulujące czynności jego narządów”.

Takie działania, jak zastosowanie termicznych, elektrycznych, chemicznych, mechanicznych oraz fotonicznych bodźców, przede wszystkim ma na celu poprawienie czynności narządów oraz mechanizmów, których zadaniem jest ochrona całego organizmu przed czynnikami chorobotwórczymi. Powinny one również determinować chorych do szeroko pojętego – o ile tylko istnieje taka możliwość- samoleczenia. Obecnie rehabilitację często określa się „holistycznie złożonym procesem, którego celem jest dążenie do lepszej jakości życia osób z niepełnosprawnością dla ich jak najpełniejszej międzyludzkiej aktywności, poczucia sensu życia, osiągania wielowymiarowego dobrostanu. Polska koncepcja rehabilitacji kompleksowej i zintegrowanej nadal spotyka wiele barier i truności w pełnej realizacji”.

Ogólnie w skrócie na temat fizykoterapii można powiedzieć, że jest ona działem lecznictwa, w którym stosuje się występujące w przyrodzie naturalne czynniki fizyczne, takie jak czynniki termiczne, promieniowanie Słońca oraz czynniki fizyczne wytworzone przez różnego rodzaju urządzenia, np. urządzenia dostarczające energii cieplnej, prądów małej częstotliwości, prądów wielkiej częstotliwości, promieniowania świetlnego, nadfioletowego, podczerwonego oraz ultradźwięków”.W kwestii terminologii można dodać, że fizykoterapię określa się również fizjoterapią. Jednak to właśnie fizjoterapia ma szersze znaczenie, dodając do form fizykoterapii również takie dziedziny jak: kinezytorepia, masaż czy fizykoterapia. „Część autorów do fizjoterapii zalicza niektóre działy leczenia uzdrowiskowego, jak np. balneoterapię i klimoterapię”.

Ze względu na główny rodzaj stosowanej energii metody fizjoterapeutyczne dzielimy na :

  • „mechanoterapię – obejmującą kinezyterapię, masaż, manipulacje lecznicze i ergoterapię,

  • elektroterapię, obejmującą stosowanie prądu galwanicznego, prądów małej, średniej i wielkiej częstotliwości,

  • magnetoterapię, polegającą na stosowaniu przede wszystkim pulsującego pola magnetycznego małej częstotliwości,

  • termoterapię, obejmującą hydroterapię, prądy wielkiej częstotliwości, ultrasonoterapię, promienie podczerwone, parafinoterapię, krioterapię,

  • fototerapię, obejmującą terapię światłem słonecznym, promieniowaniem nadfioletowym, chromoterapię i terapię promieniowaniem laserowym,

  • aerozoloterapię,

  • klimatoterapię,

  • balneoterapię, obejmującą zabiegi przy użyciu naturalnych tworzyw uzdrowiskowych, tj. wód leczniczych, peloidów i gazów leczniczych,

  • leczenie i rehabilitację uzdrowiskową”.

Fizjoterapia stawia sobie za cel, przede wszystkim zniwelowanie procesów chorobowych, a także profilaktykę w zakresie zarówno nawrotu choroby, jak również jej postępowaniu. Bardzo istotne w określeniu celów fizjoterapii, jest również usuwanie związanych z nią dolegliwości oraz nie tylko powrót do zdrowia pacjenta, ale przede wszystkim jego trwałe pozostanie w dobrym zdrowiu. Wyszczególniając więc cele działań fizjoterapeutycznych,

będą to:

  • „zwalczanie bólu,

  • zwalczanie stanów zapalnych,

  • poprawa trofiki przez zwiększenie ukrwienia,

  • zwiększanie odporności ogólnej i zapobieganie zakażeniom,

  • usprawnienie mechanizmów regulacyjnych układu krążenia, oddychania, przemiany materii, termoregulacji, ukrwienia skóry i in.

  • poprawa lub utrzymanie wydolności ogólnej,

  • normalizacja i wzmocnienie sprawności czynnościowej nerwowego układu autonomicznego,

  • przeciwdziałanie skutkom zmniejszonej aktywności ruchowej i poprawa funkcji ruchowych, m.in. przez rozluźnienie mięśni, wzrost ich siły i usprawnienie koordynacji ruchowej, zwiększenie ruchomości stawów oraz dostosowanie układu ruchu do warunków, jakie powstały na wskutek niesprawności, zapobieganie przykurczom,

  • usprawnienie czynności poszczególnych narządów i całego organizmu,

  • poprawa zdolności reagowania całego organizmu na bodźce lecznicze, ewentualnie przygotowanie do operacji i rehabilitacji po niej

  • rehabilitacja po chorobach, urazach i wadach wrodzonych”.

Istotnym jest również to, aby w tym miejscu wspomnieć o tym, jak istotny w rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest trening (oczywiście trening zgodny z wytycznymi danego przypadku). Zgodnie z tym, co można znaleźć w literaturze jest on „kierowanym procesem rozwoju wydolności fizycznej i specjalnych umiejętności ruchowych. Zwiększa on możliwości wykonywania wysiłku fizycznego mniejszym kosztem fizjologicznym. Przez pojęcie „wydolność fizyczna” rozumie się zdolność do wykonywania maksymalnych wysiłków fizycznych przy wysokiej sprawności fizjologicznej mechanizmów zapewniających adaptację organizmu do wysiłku (pracy) oraz sprawną regenerację po nim”. Efektem treningu będzie zarówno sprawność ruchowa, jak i korzystne zmiany w całym ludzkim organizmie. Oczywiście sprawność ruchowa każdego pacjenta będzie inna, określona wieloma zewnętrznymi i wewnętrznymi czynnikami

W kwestii definicji rehabilitacji należy powiedzieć, że będzie to „aktywny i dynamiczny proces przy pomocy którego osoba niepełnosprawna uzyskuje pomoc w zdobyciu wiedzy i umiejętności, aby zmaksymalizować funkcję fizyczne, psychologiczne i społeczne. Jest to działanie, które zwiększa zdolności funkcjonalne oraz zmniejsza niepełnosprawność i upośledzenie, w ten sposób promuje aktywność i współuczestnictwo”. W literaturze znajdziemy określone trzy cele niepełnosprawności:

  • „zmniejszenie niepełnosprawności,

  • zdobycie nowych umiejętności i strategii, które zredukują wpływ niepełnosprawności,

  • pomoc w dokonaniu takich zmian w otoczeniu, aby dana niepełnosprawność prowadziła do możliwie najmniejszego upośledzenia”.

Najważniejszym w rehabilitacji jest to, aby mieć świadomość tego, że jest to proces zespołowy. Najlepszym rozwiązaniem, oczywiście dla pacjenta dotkniętego niepełnosprawnością, będzie skumulowane działanie specjalistów różnych dziedzin, które będą tworzyć odpowiednio przygotowane zespoły rehabilitacyjne. „Taki personel powinien składać się z lekarzy, terapeutów i pielęgniarek”.

Warto również zauważyć, że bardzo trudnym zagadnieniem, zwłaszcza dla metodologii nauk związanych z rehabilitacją, jest jej ilościowe określenie. „W ocenie wyników rehabilitacji brakuje specyfiki widzianej jako leczenie patologii, ale ewolucja myślenia przyniosła nowe sposoby rozwiązania tego zagadnienia. Zmiana uzyskana dzięki procesowi rehabilitacji (np. wartość dodana przez rehabilitację pacjentowi powyżej samoistnej poprawy i oprócz niej czy też poprawa następująca po danym ostrym urazie lub nagłym zachorowaniu skupia uwagę bardziej niż ocena nasilenia patologii choroby. W literaturze zauważa się, że rolę rehabilitacji i jej najczęstszym oddziaływaniem na pacjenta jest poprawienie jego jakości życia w przypadku postępującej niepełnosprawności, jak również opóźnianie możliwych stanów pogorszenia. Dlatego też, nie można w zakresie rehabilitacji stosować metod pomiaru, które odnoszą się do stabilnego stanu pacjenta. Dlatego też w literaturze można spotkać ukazaną poniżej skalę stanu pacjenta w rehabilitacji:

  • „pacjenci rokujący samoistny pełny powrót do przed chorobowego stanu zdrowia,

  • pacjenci, których stan stale się poprawia, ale nigdy nie będzie taki, jak przed zachorowaniem,

  • pacjenci z niewielką poprawą, ale z możliwościami znaczniejszej poprawy,

  • pacjenci, których stan powoli się pogarsza, ale dzięki leczeniu i rehabilitacji tempo tego procesu jest jeszcze mniejsze,
  • pacjenci, których stan pogarsza się systematycznie i szybko, pomimo interwencji rehabilitacyjnych,

Również w zakresie poziomu niepełnosprawności należy zauważyć, że jest ona zależna od samej dziedziny niepełnosprawności, co pokazuje poniższe zestawienie.

Artykuł przygotowany przez Vitaltabs.

 

 

Artykuł partnera.

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie