Świąteczne girlandy na poręczach, lampki nad wejściem do klatki, wieniec na drzwiach, flaga w święto państwowe, plakaty lokalnej inicjatywy na tablicy ogłoszeń, ale też transparent kibicowski czy nalepka z hasłem politycznym na szybie komórki – każda z tych rzeczy dotyka wspólnej przestrzeni. I każda potrafi wywołać emocje. Z jednej strony estetyka i porządek, z drugiej wolność wyrażania przekonań; z jednej – bezpieczeństwo i przepisy, z drugiej – zwyczaj i lokalna wspólnota. Ten poradnik podpowiada, jak ułożyć zasady korzystania z części wspólnych tak, by było bezpiecznie, neutralnie i po ludzku, a także jak rozbrajać typowe ogniska sporów zanim urosną do rangi „wojny na kartki”.
W budynkach wielolokalowych klatka schodowa, korytarze, winda, elewacja, wejścia, poręcze, skrzynki pocztowe, altana śmietnikowa, garaż i drogi ewakuacyjne stanowią nieruchomość wspólną. Właściciele lokali mają do nich prawo współkorzystania na zasadzie współwłasności, ale nie jest to „czyjeś prywatne”. Dlatego właśnie to wspólnota (przez uchwały i regulamin) wyznacza ramy, w jakich można zamieszczać elementy ozdobne czy informacyjne w tych przestrzeniach. Prywatne drzwi do mieszkania są granicą – ale i tu, jeśli dekoracja wpływa fizycznie na część wspólną (np. wieniec jest zaczepiony o poręcz, lampki są podpięte do gniazdka na klatce), wchodzimy w sferę współkorzystania.
W częściach wspólnych nie ma „monopolu na gust” pojedynczego mieszkańca. Jednocześnie każdy ma prawa i przekonania. Jak to pogodzić? Dobrze skonstruowany regulamin zakłada domyślną neutralność przestrzeni wspólnej: bez stałych symboli religijnych, partyjnych czy klubowych oraz bez treści, które mogą być uznane za wrogie, wykluczające lub naruszające dobre obyczaje. Wyjątkiem są dekoracje okolicznościowe, akceptowane uchwałą albo zwyczajem wspólnoty (np. skromne ozdoby świąteczne w grudniu lub flagi państwowe w święta). Dla prywatnych drzwi i parapetów w granicach lokalu swoboda jest większa – dopóki nie powstają immisje (np. głośne instalacje świetlne, intensywne zapachy) ani naruszenia bezpieczeństwa.
Nawet najładniejsza girlanda nie może ograniczać przejścia, zasłaniać oznaczeń ewakuacyjnych, utrudniać otwierania drzwi czy wchodzić w światło schodów. Przepisy przeciwpożarowe i budowlane nakładają obowiązek utrzymania drożności dróg ewakuacyjnych i bezpiecznego użytkowania instalacji. Oznacza to m.in.: brak łatwopalnych dekoracji na trasie ewakuacji, zero elementów mogących spaść ze ściany na klatce podczas ewakuacji, żadnego „przedłużaczy” poprowadzonych luzem do lampek, brak zasłoniętych gaśnic i hydrantów, brak stałych elementów na poręczach i w świetle korytarzy. Jeśli coś pogarsza bezpieczeństwo – znika, bez dyskusji o „gustach”.
Flaga państwowa w święta to częsty temat. Najprostszy model to centralne wywieszenie flag przez wspólnotę na maszcie/uchwycie i zakaz indywidualnego montowania maszów na elewacji lub poręczach. Jeśli we wspólnocie pojawia się potrzeba oznaczeń na czas wydarzeń lokalnych (np. bieg uliczny, festyn), w regulaminie warto przewidzieć krótkotrwałe, oznaczone w czasie i miejscu wyjątki (np. baner na ogrodzeniu do 48 godzin przed i 24 godziny po wydarzeniu). Symbole partyjne, klubowe, ideologiczne – nie w częściach wspólnych. Ewentualna ekspresja należy do prywatnych lokali i musi respektować porządek domowy (hałas, światło, zapachy).
Grudzień to sprawdzian dla sąsiedzkiej cierpliwości. „Sanie Mikołaja” z głośniczkiem, tysiące lampek na poręczy, zapach palących się świec w holu – można pięknie, można groźnie. Dlatego warto przyjąć kilka reguł: (1) dekoracje wyłącznie w miejscach wyznaczonych (np. poręcz przy parterze – nie w światle schodów, stolik/wnęka w holu), (2) bez otwartego ognia; tylko oświetlenie elektryczne z odpowiednimi atestami, (3) zasilanie z gniazd administracji, ale przez listwę z wyłącznikiem i w godzinach 7:00–22:00, (4) nadzór dozorcy/zarządcy – ten ma prawo zdjąć element niebezpieczny lub rażąco nieestetyczny, (5) termin – montaż nie wcześniej niż 1 grudnia, demontaż do 15 stycznia. Dobrze działają „dyżury ozdobowe”, czyli 2–3 osoby, które dbają o spójność i bezpieczeństwo dekoracji wspólnych.
Jeśli nie ma miejsca na komunikację – wieszaki i drzwi stają się słupami. Zorganizowana tablica ogłoszeń przy wejściu tę potrzebę kanalizuje. Regulamin powinien przewidywać: wymiary i typy ogłoszeń (np. format A4), zakaz treści komercyjnych bez zgody wspólnoty, okres ekspozycji (np. 14 dni), zobowiązanie do podpisu i kontaktu do autora, a także prawo administracji do usuwania materiałów przeterminowanych, obraźliwych, sprzecznych z prawem czy regulaminem. W większych budynkach sprawdza się druga, oddzielna tablica dla ogłoszeń zarządcy i uchwał (nie mieszamy ich z prywatnymi anonsami).
Gustów jest tyle, ilu sąsiadów. Żeby uniknąć kłótni „o wszystko”, w regulaminie warto zapisać poziom ogólności, który da się egzekwować: „dekoracje skromne, nienachalne, w spójnej kolorystyce (max. dwie barwy przewodnie), bez efektów dźwiękowych, bez elementów reklamowych, bez odwołań do polityki/ideologii/rywalizacji sportowej”. Jeśli wspólnota lubi ozdoby, można raz w roku przyjąć uchwałą „motyw przewodni” dla części wspólnych (np. las i świece LED, wiosenne kwiaty w donicach, jesienne wianki), z budżetem i dwiema osobami do koordynacji. To zapobiega „kakofonii” i daje poczucie współtworzenia.
Dobry regulamin części wspólnych powinien jasno odpowiedzieć na pięć pytań: kto, co, gdzie, kiedy i co jeśli. W praktyce zapisz:
Flaga klubowa na balkonie wychodzącym na dziedziniec. Jeśli jest w obrębie lokalu i nie narusza elewacji – co do zasady dopuszczalne, ale przy hałaśliwych transparentach i głośnych instalacjach świetlnych wchodzimy w immisje. Rozwiązanie: rozmowa + pisemne przypomnienie zasad ciszy i światła, a przy uporczywości – ścieżka regulaminowa.
Krucyfiks przy wejściu do klatki lub kapliczka na parapecie okna klatki. Przestrzeń wspólna pozostaje neutralna. Elementy o charakterze religijnym w strefach wspólnych wymagają uchwały (i zwykle nie przechodzą). W praktyce – przeniesienie do lokalu lub w miejsce prywatne, niewpływające na część wspólną.
Baner „sprzedam mieszkanie” na elewacji. To ingerencja w wizerunek budynku – wymaga zgody wspólnoty; często dopuszcza się wyłącznie małe tabliczki w oknie lokalu, nie na elewacji.
Wieniec i wycieraczka „na pół korytarza”. Wycieraczka – ok, o ile nie ogranicza przejścia. Wieniec – jeśli wystaje w korytarz lub wisi na wspólnej ścianie, podlega regulaminowi i może zostać usunięty.
Lamki LED na poręczy schodów. Estetyczne, ale ryzykowne (przewody, drogi ewakuacyjne). Najczęściej – tylko w wyznaczonym miejscu, poza światłem schodów, z zabezpieczeniem przewodów i w określonych godzinach świecenia.
Po pierwsze rozmowa – najlepiej „na spokojnie”, z odwołaniem do konkretnych punktów regulaminu, nie „do gustu”. Po drugie pisemne, uprzejme wezwanie zarządcy z terminem usunięcia lub przeniesienia elementu. Po trzecie – decyzja zarządu na podstawie regulaminu (i ewentualne zdjęcie dekoracji z zachowaniem dokumentacji). Po czwarte – propozycja kompromisu: wyznaczenie wspólnej strefy dekoracji, skrócenie czasu ekspozycji, przeniesienie elementu na prywatne drzwi lub do wnęki. Im szybciej i czytelniej działa ścieżka, tym mniejsze szanse na „wojnę plakatową”.
Nawet najlepszy regulamin nie działa bez komunikacji. Warto ustalić proste standardy: raz na kwartał krótkie przypomnienie zasad w windzie/na tablicy; przed grudniem – „brief” o dekoracjach (co wolno, kiedy montujemy, kto dba); przed świętami państwowymi – informacja o wywieszeniu flag przez administrację. Do tego kanał do zgłoszeń (e-mail, formularz), na który zarządca odpowiada w 48 godzin. Transparentność i przewidywalność obniżają poziom emocji.
W częściach wspólnych nie chodzi o to, by było „po mojemu” lub „po twojemu”. Chodzi o bezpieczną, przewidywalną, neutralną przestrzeń, która nie rani niczyich uczuć i nie zagraża niczyjemu zdrowiu. Dobrze napisany regulamin, kilka sprytnych rozwiązań (wyznaczone miejsca, czasy, osoby odpowiedzialne) i kultura rozmowy robią cuda. Z takim zestawem girlandy cieszą, flagi nie dzielą, ogłoszenia nie zaśmiecają, a sąsiedzi – zamiast ścierać się „o symbole” – mogą dogadać się co do spraw naprawdę ważnych dla wspólnego domu.
Redakcja Reklama Kontakt Nasze portale i blogi
Wszelkie prawa zastrzeżone | Dział tematyczny Mindly.pl | Zasady korzystania & Polityka prywatności
