Kiedy człowiek ginie w pożarze, przyczyną jego śmierci są najczęściej oparzenia.
Oparzenia mogą powstać od bezpośredniego działania płomienia, który powoduje uszkodzenie skóry od jej przypieczenia (zaczerwienienia) po całkowite zwęglenie. Do oparzeń dochodzi też w kontakcie z gorącymi przedmiotami lub cieczami, na skutek działania promieniowania cieplnego (np.słonecznego), a także w wyniku działania środków chemicznych i promieniowania mikrofalowego.
Sporo zgonów następuje z powodu zapalenia się ubrania, zwłaszcza gdy jest ono ściśle dopasowane do ciała.
Oparzenia, jak wszyscy wiemy, dzielą się na stopnie.
Oparzenia I stopnia
Są powierzchowne, wywołują zaczerwienienie skóry, ale nie powodują pęcherzy.
Oparzenia II stopnia
Nie ograniczają się tylko do powierzchni skóry, ale docierają do jej głębszych warstw. Skóra staje się czerwona, błyszcząca, wilgotna i pokryta pęcherzami. Nie dochodzi do uszkodzenia mieszków włosowych i gruczołów potowych.
Oparzenia III stopnia
Obejmują całą warstwę skóry, towarzyszy im martwica skrzepowa naskórka oraz skóry, dochodzi do zniszczenia mieszków włosowych i gruczołów potowych. Nie ma pęcherzy, a skóra jest sucha, biała, czarna albo brązowa, w zależności od stopnia zwęglenia.
Oparzenia IV stopnia
Ich skutkiem jest zwęglenie naskórka, skóry właściwej, a nawet warstw podskórnych.
Jeśli ciało jest wystawione na działanie ognia przez dłuższy czas, wówczas skóra oddziela się od ciała, bądź ulega zwęgleniu odsłaniając mięśnie, które są często rozerwane pod wpływem wysokiej temperatury. W miejscach, gdzie ciało przylegało do powierzchni (np. do podłogi) skóra może pozostać nienaruszona. Spalona kość przybiera kolor popielaty, a na jej powierzchni pojawia się siatka złamań.
Zwłoki są często znajdowane w tzw. pozycji bokserskiej. Jest to spowodowane koagulacją mięśni - gorąco powoduje kurczenie się włókien mięśniowych i "przykurcz" kończyn.
Znacznemu spaleniu towarzyszy zazwyczaj krwiak nadtwardówkowy powstały post mortem. Od powstałego przyżyciowo różni się kolorem - jest czekoladowobrązowy i ma "pokruszoną" strukturę bądź przypomina plaster miodu.
Wokół pęcherzy na skórze tworzą się niekiedy zaczerwienione otoczki, ale wcale nie oznacza to, że powstały przyżyciowo.
Przyczyną śmierci w wyniku pożaru może być też (i jest o wiele częściej) zatrucie dymem. Wtedy w otowrach nosowych, jamie ustnej, krtani, tchawicy i oskrzelach można znaleźć sadzę.
Jeśli zgon spowodowało zatrucie tlenkiem węgla, wówczas plamy opadowe, a także mięśnie i narządy wewnętrzne są koloru wiśniowoczerwonego. Jednak ten sam kolor przyjmują w przypadku zatrucia cyjankami (np.spalanie tworzyw sztucznych), albo jeśli zwłoki długi czas przebywały w niskiej temperaturze.