Fantastyka książki: Czas nieutracony

Autor     Stanisław Lem
Kraj wydania     Polska
Język     polski
Data pierwszego wydania     1955
Wydawca     Wydawnictwo Literackie
Typ utworu     powieść realistyczna

Czas nieutracony - powieść, w formie trylogii, Stanisława Lema, wydana po raz pierwszy w 1955r.

Składa się z 3 tomów: Szpital Przemienienia , Wśród umarłych, Powrót.

Oryginalnie autor planował wydanie jedynie Szpitala Przemienienia (jako samodzielną powieść), który ukończył pisać we wrześniu 1948. Książka miała być opublikowana przez prywatnego wydawcę - oficynę wydawniczą "Gebethner i Wolff", jednak druk został wstrzymany przez cenzurę. Powodem tego był fakt, że książka powstała tuż przed ogłoszeniem socrealizmu jako wiodącej doktryny twórczej w ówczesnej Polsce, stąd redaktorzy nakazali młodemu wówczas Lemowi dodanie do niej wątków partyjno-komunistycznych. Po uwzględnieniu tych sugestii, powieść powiększyła się do trzyczęściowej w 1950 roku, ale i tak jej wydanie zostało zablokowane aż do czasów odwilży w 1955. Wówczas książka była już wyraźnie anachroniczna, widoczna była też duża różnica stylów pomiędzy pierwszą a kolejnymi częściami.

Stąd poza następnymi dwoma wydaniami w 1957 i 1965, książka na życzenie autora nie była już wydawana jako trylogia, ale pod swoją oryginalną (także bez modyfikacji cenzorskich), jednoczęściową postacią i tytułem Szpital Przemienienia (pierwsze wydanie oryginalnej postaci przez wydawnictwo "Czytelnik" w roku 1975).

Biorąc pod uwagę datę zakończenia pisania powieści - 1948, Szpital Przemienienia jest pierwszą, zwartą powieścią autora (Człowiek z Marsa - powstał już w 1946, jednak jako powieść publikowana w odcinkach w czasopiśmie). Jednak przyjmując jako kryterium datę wydania, pierwszą wydaną drukiem zwartym powieścią pisarza są Astronauci.


Szpital Przemienienia
Autor     Stanisław Lem
Kraj wydania     Polska
Język     polski
Data pierwszego wydania     1955 w trylogii Czas nieutracony
1975 samodzielnie
Wydawca     Wydawnictwo Literackie (1955)
Czytelnik (1975)
Typ utworu     powieść realistyczna

Szpital Przemienienia - pierwsza część trylogii Stanisława Lema Czas nieutracony. Ukończony we wrześniu 1948r., ale wydany po raz pierwszy dopiero w 1955 r. razem z pozostałymi tomami. Autor początkowo nie zamierzał pisać następnych dwóch tomów (do napisania ich zmusiła go cenzura), więc Szpital Przemienienia odstaje od nich w dużej mierze stylem.

„ Kiedy się ma dwadzieścia lat i pogodne usposobienie, to wiele można wytrzymać. Tłumaczono mi, że tu trzeba przerobić, tam dodać, tam ująć itd. Wciąż stwarzano mi nadzieję, tak że ciągle ją na nowo pisałem, wciąż zmieniałem. Muszę powiedzieć, że choć mam tę ciężką właściwość pisania wielowariantowego, jednak nikt mnie nie doprowadził do takiego stanu, jak ci różni panowie i panie w tym czasie.
    ”
— Stanisław Lem, Oficjalna Strona Pisarza

Jest to jedyny tom tej trylogii, który Lem pozwalał w późniejszym okresie wznawiać, jako samodzielny tytuł z pierwszym wydaniem (także pozbawionym pewnych ingerencji cenzorskich) w 1975.

Książka opowiada o młodym lekarzu, Stefanie Trzynieckim, który po studiach znajduje pracę w szpitalu psychiatrycznym. Akcja dzieje się podczas II wojny światowej, okupacji hitlerowskiej. Jest ona rodzajem traktatu filozoficzno-moralnego, perypetie bohaterów łączą się w niej z dyskusją na tematy filozoficzne.

Ekranizacje
W 1978 roku powstał na podstawie powieści polski film pod tym samym tytułem. Reżyserem był Edward Żebrowski.