Fantastyka książki: Dialogi

Dialogi

Dialogi - esej Stanisława Lema napisana w latach 1954-1956. Dialogi opisują możliwość "składania człowieka z atomów" i paradoksy jakie wiązały się z tym zagadnieniem. Pierwszy tekst z Dialogów Lem spisał w latach 1948-1950, nieco później w latach 1954-1956, Lem dopisał dalsze dialogi i tak powstała książka nawiązująca formą do Trzech dialogów między Hylasem i Filonousem, traktatu George'a Berkeleya z roku 1713, w którym ten wykładał swą kontrowersyjną filozofię skrajnego empiryzmu, twierdząc, że przedmiotem filozofowania mogą być jedynie doznania zmysłowe.

Najciekawszym i najbardziej kontrowersyjnym fragmentem Dialogów pozostaje Dialog VII, mówiący o możliwości zbudowania państwa socjalistycznego. Lem wyłożył tutaj swą bezlitosną cybernetyczną analizę totalitaryzmu. Dialog ten Lem pisał, obserwując odwilżone debaty, z niesmakiem zauważając w nich tendencję do nadmiernego psychologizowania, jakoby za wszystko odpowiadały cechy charakterystyczne jednostek, a nie nieuchronne cechy systemu. Książkę tę Lem zaczął pisać w 1954 roku , kiedy jeszcze trwał stalinizm i nie miała ona żadnej szansy na publikację. Ukazała się jednak na fali owej wykpionej przez Lema odwilży.

Dialogi mimo swej wywrotności nie trafiły na indeks. Wznowiono je w roku 1972, z bardzo ciekawą przedmową i aneksami zawierającymi eseje filozoficzne Lema. Książka ta pozostaje z pewnością najlepszym popularnym wykładem podstaw cybernetyki, jaki ukazał się w języku polskim.


Źródła:

    * Jarzębski Jerzy, Lem w oczach krytyki światowej, Kraków 1989.
    * Leś Mariusz, Stanisław Lem wobec utopii,Białystok 1998, s.72-81, 91, 137.
    * Orliński Wojciech, Co to są sepulki? Wszystko o Lemie, Kraków 2007, s. 57-59.