Ogień nad otchłanią (ang. A Fire Upon the Deep) - powieść science fiction z elementami space opery amerykańskiego pisarza Vernora Vingego. Wydana w 1992 r. przez "Tor Books", zdobyła nagrodę Hugo w 1993 r. Polskie tłumaczenie Rafała Wilkońskiego wydała w 1998 oficyna Prószyński i S-ka.
Ewakuujący ludzkie dzieci statek kosmiczny rozbija się na planecie, gdzie panującą rasą są Szpony − grupowe umysły, fizycznie podobne do psów. Stwory są agresywne i zabijają dorosłą załogę. Ale są między Szponami i stworzenia konstruktywniej myślące - między dwoma wrogimi obozami nieuchronnie zbliża się wojna.
W tym samym czasie bardzo rozwinięte technologicznie universum zostaje dotknięte przez Plagę − superzłośliwą inteligencję, która może zniszczyć wszystkie istniejące światy. Ocalenie - jak się okazuje - znajduje się właśnie na tym rozbitym statku. Rusza więc ekspedycja ratunkowa, złożona z dwojga ludzi (w tym jednego sztucznie ożywionego) i dwojga dziwacznych organizmów - niby-roślin poruszających się na mini wózeczkach. Goni ich kilka innych flotylli, w większości wrogich. Na planecie z kolei zaognia się konflikt między wrogimi stronnictwami Szponów. Na szczęście pomoc przychodzi w porę, ratuje te mądrzejsze ze Szponów i ludzkie dzieci, a remedium ze statku-rozbitka niszczy Plagę i unieszkodliwia pościg.
Kontynuacją Ognia nad otchłanią jest powieść Otchłań w niebie (1999), która zdobyła nagrody Hugo, Nagrodę Campbella i Nagrodę Prometeusza w 2000 r.)