Fantastyka książki: Pan Światła

Pan Światła

Lord of Light
Autor     Roger Zelazny
Kraj wydania     Stany Zjednoczone
Język     angielski
Data pierwszego wydania     1967
Wydawca     Doubleday
Typ utworu     fantastyka naukowa/fantasy
Data pierwszego wydania polskiego     1991
Pierwszy wydawca polski     Atlantis
Tłumaczenie     Robert Reszke

Pan Światła (ang. Lord of Light) - powieść s-f autorstwa Rogera Zelaznego z 1967 roku, wydana przez Doubleday. Nagrodzona Hugo w 1968 za najlepszą powieść, nominowana do Nebuli w tej samej kategorii. Dwa rozdziały zostały wydane jako opowiadanie w Magazine of Fantasy and Science Fiction w 1967 roku.

W Polsce książka ukazała się nakładem wydawnictwa Atlantis w 1991 roku (ISBN 83-900006-4-4), w tłumaczeniu Roberta Reszke. W 2006 roku pojawiło się wydanie ISA (ISBN 83-7418-124-9), w tłumaczeniu Piotra W. Cholewy.

Fabuła

Głównym bohaterem powieści jest Pan Światła, Kalkin, Budda, Siddartha, Mahasamatman, czyli (po wyrzuceniu maha- i -atman) po prostu Sam. Osobnik, który wypowiedział "bogom" prywatną wojnę. Tyle, że z bogami nie da się walczyć za pomocą armii, a przynajmniej nie od razu. Z nimi należy walczyć za pomocą religii. I tak Sam, jeden z tych którzy przybyli na tę planetę z Ziemi, zostaje Buddą i rozpoczyna kampanię przeciwko swym dawnym kamratom, którzy dziś, dzięki mutacjom swojego mózgu i zdolności transferowania osobowosci między ciałami, odmawiają zdobyczy cywilizacji swym potomkom, a sami zwa sie bogami i przybieraja miana z hinduskiego panteonu.
Tu kończą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

Wypadałoby jeszcze wspomnieć o ciekawej strukturze książki, która zaczyna się od zdarzeń chronologicznie późniejszych od tu opisanych, a następnie zawraca, by na sam koniec opowiedzieć, jak to się wszystko skończyło. Choć i to stwierdzenie jest nieco na wyrost, bo zakończenie pozostawia dużo pola do domysłów.

"Pan Światła" nieprzypadkowo uważany jest za jedno z największych osiągnięć tak Zelaznego, jak i całego gatunku. Świetna i wciągająca fabuła, pokrywa sporo ważnych rozważań religijnych i społecznych. W niektórych aspektach, można ją rozpatrywać nawet jako antyutopię ( w której kontrolowany jest nawet stan umysłu ludzkiego, a kary nie tyczą się życia doczesnego, tylko przyszłego). Jest tez kopalnią wiedzy na temat mitologii indyjskiej.

W 1979 r. zapowiadano zekranizowanie powieści, ale przedsięwzięcie nigdy nie doszło do skutku.