Pieniądze

   Biblia, Ew. wg Mat. 26,27

Judasz za wskazanie Jezusa otrzymał od przywódców religijnych 30 srebrników (równowartość ceny niewolnika). Targany wyrzutami sumienia, usiłował zwrócić pieniądze, po czym się powiesił.

•    Biblia, Księga Sędziów 16

Filistyni wręczają Dalili dużą sumę pieniędzy, bo wiedzą, że tylko ona może wydobyć od Samsona tajemnicę jego siły. Udaje się jej po wielu próbach.

•    Legenda o św. Aleksym

Aleksy wyzbywa się dóbr materialnych, by wieść życie ascety.

•    Kwiatki św. Franciszka

Dla Franciszka pieniądze to balast. Sam ślubuje ubóstwo: poświęca się pomagając innym.

•    Kochanowski J., Pieśń o spustoszeniu Podola

Nawoływanie szlachty polskiej do oddania części majątku na rzecz wojska i wzmocnienia granic Rzeczpospolitej.

•    Molier, Skąpiec

Jedynym celem Harpagona jest gromadzenie pieniędzy, nawet kosztem rodziny.

•    Mickiewicz A., Dziady IV

Gustaw rozpacza, bo jego ukochana odrzuciła miłość na rzecz życia w bogactwie.

•    Słowacki J., Kordian

Dla Wioletty liczy się tylko majątek Kordiana. Gdy młodzieniec oświadcza jej, że nie ma pieniędzy, ta odchodzi.

•    Słowacki J., Fantazy

Pieniądze majora Hawryłowicza decydują o szczęściu Dianny i Jana.

•    Balzak H., Ojciec Goriot

Tytułowy bohater traci majątek na zbytki swoich wyrodnych córek.

•    Balzak H., Eugenia Grandet

Dusigrosz Grandet ma manię oszczędzania (pieniądze przechowuje w beczkach w piwnicy), życie żony i córki zamieniając w koszmar.

•    Dickens C., Opowieść wigilijna

Scrooge jest skoncentrowany na sobie i na zarabianiu pieniędzy, żałuje ich i dla siebie, i dla innych.

•    Flaubert G., Pani Bovary

Emma żyje ponad stan, zaciąga długi. Gdy nie jest w stanie ich spłacić, a mężowi grozi bankructwo, popełnia samobójstwo.

•    Zola E., Nana

Prostytutka Nana trafia na salony, sprzedaje się za wysoką cenę. Zdobywa spory majątek, by potem go roztrwonić.

•    Zola E., Wszystko dla pań

Mouret to przedsiębiorca, którego sklepik rozrasta się do największego domu mody w Paryżu, niszcząc przy okazji drobnych wyrobników.

•    Orzeszkowa E., A… B… C…

Dzięki pożyczonym pieniądzom Joanna Lipska uniknęła kary więzienia za nielegalne nauczanie dzieci języka polskiego.

•    Prus B., Lalka

Wokulski pomnaża majątek, by zaimponować Izabeli.

•    Żeromski S., Ludzie bezdomni

Warszawscy lekarze leczą ludzi bogatych.
W Cisach zarządcy dbają tylko o dobrao bogatych kuracjuszy, bo to daje korzyści.

•    Gide A., Fałszerze

Dzieci rozprowadzają podrobione pieniądze, by sprawdzić, na ile można oszukać dorosłych.

•    Nałkowska Z., Granica

Zenon, by opłacić studia w Paryżu, zadłuża się u Czechlińskiego, uzależniając się od niego. Dowiedziawszy się o ciąży Justyny, wręcza jej pieniądze.

•    Bułhakow M., Mistrz i Małgorzata

Woland na pokazie w Variété rozrzuca banknoty, ludzie chciwie je zbierają. By ich ukarać, szatan zamienia pieniądze w etykietki.

•    Camus A., Dżuma

Cottard wykorzystuje epidemię, by się wzbogacić: handluje alkoholem, ułatwia ludziom opuszczenie miasta.

•    Remarque E. M., Cienie w raju

Dla uchodźców z Europy Ameryka jest rajem, w którym za pieniądze można zdobyć wszystko, nawet nową tożsamość.

•    Steinbeck J., Na wschód od Edenu

Katarzyna, by zdobyć majątek, opuszcza rodzinę i pracuje w domu publicznym. Zabija jego właścicielkę, by przejąć jej funkcję, zarabia krocie, zapewniając klientom najbardziej perwersyjne rozrywki.

•    Szczypiorski A., Początek

Wiktor Suchowiak wykorzystuje okres okupacji do zdobycia pieniędzy: wyprowadza Żydów z getta.

•    Keneally T., Lista Schindlera

Austriacki przedsiębiorca wzbogaca się dzięki darmowej pracy żydowskich więźniów. Gdy dowiaduje się o planowanym przewiezieniu ich do Oświęcimia, wykupuje ich, nie zważając na bardzo wysokie koszty.

•    Głowacki J., Antygona w Nowym Jorku

Ukazanie życia bezdomnych, dla których kilka dolarów to majątek.



Motyw pieniędzy w innych dziedzinach sztuki

•    malarstwo
- Leyster J., Mężczyzna wręczający pieniądze młodej kobiecie
- Massys Q., Bankier z żoną
- Męcik S., Żyd liczący pieniądze

•    rzeźba
- Zawadzki J., Żyd z sakiewką

•    muzyka
- Rodowicz M., K. A. S. A., Kasa i sex
- Republika, Mamona
- Rolling Stones, Money
- Bee Gees, Money
- Diana Ross, Money
- John Lennon, Money
- Pink Floyd, Money
- Minelli L., Grey J., Money, money

•    film
- Pieniądze to nie wszystko, reż. J. Machulski
- Pieniądze, reż. D. Dörrie
- Pieniądze, reż. G. Puccini
- Dwa miliony dolarów napiwku, reż A. Bergman
- Ciało za milion, reż. M. Mylod
- Niemoralna propozycja, reż. A. Lyne


Cytaty

Pieniądzom trzeba rozkazywać, a nie służyć im.
                            Seneka

To niesamowite, jak garść pieniędzy czyni nędzę znośną.
                            G. B. Shaw

Pieniądze często kosztują bardzo dużo.
                            R. W. Emerson

Pieniądze szczęścia nie dają, dopiero zakupy.
                            M. Monroe

Pieniądz jest bezwonny, ale się ulatnia.
                            S. J. Lec

Pieniądze mają czarodziejską moc: z nimi nikt nie jest samotny.
                            P. Coelho

Pieniądze ma się po to, aby ich nie mieć.
                            T. Kotarbiński

Łatwiej ofiarujemy nasze serce, niż nasze pieniądze.
                            N. Coward

Nie żyje się samą miłością, żyje się też za pieniądze.
                            R. Rolland