Tycho Brahe

14.12.1546-24.10.1601
Duński astronom. Astronomią zainteresował się w wieku 14 lat dzięki dobrze widocznemu w Danii zaćmieniu Słońca, które nastąpiło w 1560. 11 listopada 1572 roku odkrył supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei, nazwaną później na jego cześć Gwiazdą Tychona, która świeciła przez szesnaście miesięcy. Obserwacje nowej gwiazdy opisał w pracy De Nova Stella w „O nowej gwieździe” w 1573 roku. Zarówno to odkrycie, jak i liczne obserwacje komet, podważały średniowieczną tezę o niezmienności niebios. W latach 1576–1580 był finansowany przez króla Fryderyka II. Wybudował mu dwa obserwatoria astronomiczne: Stjerneborg oraz Uranienborg na wyspie Hven w pobliżu Kopenhagi. W ciągu 21 lat wykonał na Hven wiele precyzyjnych, jak na owe czasy, obserwacji astronomicznych. Choć podważał teorię heliocentryczną, opisaną przez Kopernika, stworzył doskonały materiał obserwacyjny umożliwił jego późniejszemu współpracownikowi z ostatnich lat życia, Johannesowi Keplerowi, odkrycie prawidłowości w ruchu planet i utworzeniu „Prawa Keplera”. Jego wkład w rozwój astronomii polegał m. in. na dostarczeniu innym badaczom obszernych i pewnych danych obserwacyjnych. Odkrył także pięć nowych komet. Obserwacje jednej z nich już w 1577 wykazały, że kometa porusza się po orbicie przecinającej orbity planet, co stanowiło zaprzeczenie starogreckiej teorii, według której komety występowały w atmosferze ziemskiej.

Dokonane przez niego wieloletnie pomiary położenia gwiazd na sferze niebieskiej, wykonywane dzięki najnowocześniejszym i najdokładniejszym ówcześnie instrumentom pomiarowym, zbudowanym z metalu, z narysowaną bardzo precyzyjną podziałką, doprowadziły naukowca do podważenia teorii heliocentrycznej. Konieczne według tej teorii przesunięcie paralaktyczne gwiazd nie mogło być w żaden sposób potwierdzone przez te badania, pomimo dokładności pomiarów rzędu jednej minuty kątowej. Takie wyniki badań skłoniły uczonego do ogłoszenia innej teorii budowy Układu Słonecznego: Ziemia miała być nieruchomym względem innych lecz wirującym wokół własnej osi ciałem centralnym. Wokół niej krążyły Księżyc i Słońce, zaś wokół Słońca krążyły pozostałe planety: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn. Teoria ta przez około 300 lat tłumaczyła większość obserwacji sfery niebieskiej i była powszechnie przyjmowana. Dopiero obserwacje aberracji światła, wykonane w XVIII wieku przez Jamesa Bradleya, dostarczyły dowodów jednoznacznie potwierdzających teorię heliocentryczną.

Ciekawostki:

• Dopiero w 1839 trzej astronomowie niezależnie od siebie zmierzyli pierwsze paralaksy gwiazd.
• Obecnie wiemy, że z powodu niewyobrażalnych odległości gwiazd ich przesunięcia paralaktyczne są mniejsze, niż jedna sekunda kątowa.
• Do dziś przyczyny śmierci Tycho Brahe pozostają niejasne. Najpopularniejsza legenda mówi, że na przyjęciu królewskim nabawił się poważnego zapalenia pęcherza. Zachowanie dobrych manier nie pozwalało na opuszczenie stołu przed królem, nawet jeśli spożyło się olbrzymie ilości praskiego piwa. Podejrzewa się także, że mógł umrzeć z powodu choroby nerek.
• Grobowiec Tycho Brahe znajduje się w kościele Tyńskim na praskim rynku w Pradze