Czym jest pantomogram i kiedy należy go wykonać?

Z tekstu dowiesz się:

• co to jest pantomogram,
• kiedy wykonuje się pantomogram zęba,
• jak przygotować się do badania pantomograficznego,
• jak ono przebiega,
• jak odczytać pantomogram.

W stomatologii – tak jak w każdej innej dziedzinie medycyny – wykonywane są różnego rodzaju badania, które mają na celu ułatwienie lekarzowi postawienia diagnozy, zaplanowanie leczenia albo kontrolę jego efektów. Ponieważ zarówno zęby, jak i znajdujące się w obrębie szczęki i żuchwy kości to tkanki twarde, w ich diagnostyce zastosowanie znajdują przede wszystkim badania z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego. Są to m.in. tomografia komputerowa CBCT, punktowe zdjęcie RTG, pantomogram oraz cefalometria.

Pantomogram – co to jest?

Pantomogram to specjalistyczne badanie rentgenowskie wykonywane w diagnostyce stomatologicznej przy pomocy aparatu zwanego pantomografem. Jest on wyposażony w ruchomą głowicę, która obraca się dookoła głowy pacjenta i dzięki wykorzystaniu promieniowania RTG obrazuje zęby dolne i górne, zęby zatrzymane, kości żuchwy i szczęki, a także stawy skroniowo-żuchwowe, zatoki szczękowe oraz tkanki przyzębia.

Pantomogram – kiedy wykonuje się badanie?

Pantomogram zębów może zlecić pacjentowi zarówno stomatolog ogólny, jak i protetyk, ortodonta czy implantolog – wskazań do wykonywania tego badania jest bowiem naprawdę sporo. Zalicza się do nich:

• diagnostykę próchnicy oraz chorób przyzębia i planowanie ich leczenia,
• planowanie leczenia kanałowego oraz ocena jego efektów,
• planowanie kompleksowego leczenia protetycznego, m.in. z zastosowaniem koron, mostów i protez zębowych,
• diagnostykę wad zgryzu oraz planowanie leczenia ortodontycznego,
• ocenę położenia zębów częściowo zatrzymanych,
• planowanie ekstrakcji zębowych (zębów stałych, zębów mądrości, zębów zatrzymanych),
• diagnostykę urazów mechanicznych szczęki i żuchwy,
• diagnostykę oraz leczenie kamicy ślinianek.

Pantomogram szczęki i żuchwy – jak się przygotować?

Ze względu na zastosowanie podczas badania promieniowania RTG pantomogram zębów wymaga od pacjentów pewnego przygotowania i zastosowania środków ostrożności. Przede wszystkim należy poinformować wykonującego badanie specjalistę o ciąży lub podejrzeniu ciąży – u kobiet spodziewających się dziecka procedury wymagające wykorzystania promieni RTG przeprowadza się tylko w sytuacji, gdy płynące z tego korzyści są większe niż zagrożenia dla płodu.

Bezpośrednio przed badaniem należy usunąć wszelkie przedmioty z okolic głowy – zdjąć okulary, klipsy, kolczyki, spinki do włosów itp.

Pantomogram zębów – jak przebiega?

Współczesne aparaty do badań obrazowych w stomatologii są w stanie błyskawicznie wykonać bardzo precyzyjne zdjęcie – pantomogram trwa więc kilkanaście sekund. Przed badaniem radiolog podaje pacjentowi specjalny ustnik, który umieszcza się w jamie ustnej. Następnie należy stanąć przy aparacie w pozycji wyprostowanej i chwycić rękoma wskazane miejsce. Głowica zaczyna się poruszać dookoła głowy, co trwa około 15 sekund. W tym czasie należy pozostawać nieruchomo.

Pantomogram – jak odczytać?

Pantomogram to specjalistyczne zdjęcie stomatologiczne, więc właściwe wnioski z jego analizy jest w stanie wyciągnąć tylko lekarz dentysta. Może on np. wykryć nieprawidłowości w budowie kości w jamie ustnej, określić kierunek wyrzynania się zębów, wykryć ubytki próchnicowe niewidoczne podczas standardowego badania stomatologicznego, ocenić stopień zaniku kości, położenie korzeni, przebieg kanałów korzeniowych, wykryć torbiele i ziarniniaki.

Pantomogram zębów to badanie o naprawdę wysokiej wartości diagnostycznej. Jest przydatne w diagnostyce i leczeniu zachowawczym, protetycznym, ortodontycznym oraz implantologicznym. Jest bezbolesne i bezpieczne – ostrożność należy zachować jedynie w przypadku kobiet w ciąży oraz małych dzieci.